Het monument
Vorm en materiaal
Het 'Pools monument' in Breda is een natuurstenen obelisk, bekroond met een uit brons vervaardigde adelaar die in een hevig gevecht verstrengeld is met een andere bronzen adelaar en deze weet te onderwerpen. Het gevecht vindt plaats op een bronzen wereldbol. Op de zuil is het wapen van Polen aangebracht.
Tekst
De tekst op het monument luidt:
'DANK AAN ONZE POOLSE BEVRIJDERS
29 OCTOBER 1944.'
Symboliek
De twee adelaars op het monument staan voor Polen en Duitsland. De bovenste adelaar (Polen) onderwerpt de onderste adelaar (Duitsland). Dit verwijst naar de grote rol die de Poolse militairen speelden bij de bevrijding van Breda. Het gevecht vindt plaats op een wereldbol, wat verwijst naar de schaal van de Tweede Wereldoorlog.
De geschiedenis
De Bredase bevolking zag op 17 september 1944 een enorme luchtvloot over
de stad vliegen. Deze vloot was op weg naar het oosten van het land om
de bruggen bij Nijmegen en Arnhem in handen te krijgen als
onderdeel van operatie 'Market Garden'. Eind september was de 1e
Poolse Pantserdivisie, een onderdeel van het Canadese Legerkorps,
doorgedrongen tot het noorden van Vlaanderen, boven Antwerpen. Zij
bevrijdden achtereenvolgens Merksplas, Baarle Nassau en Baarle Hertog.
Op 5 oktober volgde de bevrijding van Alphen. Een periode van wachten
brak aan en Breda bereidde zich voor op
een hevige strijd.
De Poolse generaal Stanisław Maczek besloot om de aandacht te
verleggen naar het gebied tussen Alphen en Baarle. Hij bereikte de weg
Breda-Tilburg, om de troepen die zich op Tilburg hadden
geconcentreerd te ontlasten. De Duitsers vreesden dat Maczek via Gilze
en de Langstraat zou doorstoten naar het Hollands Diep en zo de Duitse
troepen in West-Brabant zou afsnijden van de hoofdmacht van de Duitsers
en de mogelijkheid tot terugtrekken zou beperken.
Op vrijdag 27 oktober 1944 bereidde de
Poolse divisie een grootscheepse aanval richting Breda voor. Er werd begonnen met artilleriebeschietingen op Breda. In de stad
staken de Duitsers 'De Ypelaer' aan de zuidkant van de stad en het
postkantoor aan de noordkant van de stad in brand. 's Avonds hoorde men
een luidde ontploffing toen aan de oostelijke kant van Breda ook een
kerktoren werd opgeblazen. 's Nachts was het slapen voor de inwoners
onmogelijk door het geknal van de granaten.
Een aantal leden van
de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten wisten de
binnenstad van Breda te bereiken en vertelden dat het
Ginneken en de aangrenzende stadsdelen al bevrijd waren. Na een kort
maar hevig
gevecht aan de Wilhelminabrug trokken de Duitsers zich terug naar de
overkant van het Wilhelminakanaal. In een triomftocht trokken de Polen
door de binnenstad. De Duitsers beschoten de stad nog een aantal dagen
met artillerie. Totdat de Polen besloten een enorm artilleriebombardment
uit te voeren, met succes. Breda was bevrijd.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument staat in het Wilhelminapark in Breda. Dit was de plaats, waar de Poolse troepen van de 1e Poolse Pantserdivisie met in het Wilhelminapark verscholen Duitsers in hevige gevechten verwikkeld waren.
Bronnen
