Herdachte groepen: Geallieerde militairen
Adopteer dit monument.
Het monument
Vorm en materiaal
Het 'Pools monument' in Breda is een natuurstenen obelisk, bekroond met een uit brons vervaardigde adelaar die in een hevig gevecht verstrengeld is met een andere bronzen adelaar en deze weet te onderwerpen. Het gevecht vindt plaats op een bronzen wereldbol. Op de zuil is het wapen van Polen aangebracht.
Tekst
De tekst op het monument luidt:
'DANK AAN ONZE POOLSE BEVRIJDERS
29 OCTOBER 1944.'
Symboliek
De twee adelaars op het monument staan voor Polen en Duitsland. De bovenste adelaar (Polen) onderwerpt de onderste adelaar (Duitsland). Dit verwijst naar de grote rol die de Poolse militairen speelden bij de bevrijding van Breda. Het gevecht vindt plaats op een wereldbol, wat verwijst naar de schaal van de Tweede Wereldoorlog.
Informatie van de Oorlogsgravenstichting over slachtoffers
Op dit moment is dit monument nog niet gekoppeld aan personen uit het bestand van de Oorlogsgravenstichting.
Weet u of er op dit monument een naam voorkomt die ook bij de Oorlogsgravenstichting bekend is? Ga dan naar de website van de Oorlogsgravenstichting, zoek de persoon in de database en koppel dit monument aan deze persoon. U moet hiervoor wel een account aanmaken bij de Oorlogsgravenstichting. Na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
De geschiedenis
De Bredase bevolking zag op 17 september 1944 een enorme luchtvloot over de stad vliegen. Deze vloot was op weg naar het oosten van het land om de bruggen bij Nijmegen en Arnhem in handen te krijgen als onderdeel van operatie 'Market Garden'. Eind september was de 1e Poolse Pantserdivisie, een onderdeel van het Canadese Legerkorps, doorgedrongen tot het noorden van Vlaanderen, boven Antwerpen. Zij bevrijdden achtereenvolgens Merksplas, Baarle Nassau en Baarle Hertog. Op 5 oktober volgde de bevrijding van Alphen. Een periode van wachten brak aan en Breda bereidde zich voor op een hevige strijd.
De Poolse generaal Stanisław Maczek besloot om de aandacht te verleggen naar het gebied tussen Alphen en Baarle. Hij bereikte de weg Breda-Tilburg, om de troepen die zich op Tilburg hadden geconcentreerd te ontlasten. De Duitsers vreesden dat Maczek via Gilze en de Langstraat zou doorstoten naar het Hollands Diep en zo de Duitse troepen in West-Brabant zou afsnijden van de hoofdmacht van de Duitsers en de mogelijkheid tot terugtrekken zou beperken.
Op vrijdag 27 oktober 1944 bereidde de Poolse divisie een grootscheepse aanval richting Breda voor. Er werd begonnen met artilleriebeschietingen op Breda. In de stad staken de Duitsers 'De Ypelaer' aan de zuidkant van de stad en het postkantoor aan de noordkant van de stad in brand. 's Avonds hoorde men een luidde ontploffing toen aan de oostelijke kant van Breda ook een kerktoren werd opgeblazen. 's Nachts was het slapen voor de inwoners onmogelijk door het geknal van de granaten.
Een aantal leden van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten wisten de binnenstad van Breda te bereiken en vertelden dat het Ginneken en de aangrenzende stadsdelen al bevrijd waren. Na een kort maar hevig gevecht aan de Wilhelminabrug trokken de Duitsers zich terug naar de overkant van het Wilhelminakanaal. In een triomftocht trokken de Polen door de binnenstad. De Duitsers beschoten de stad nog een aantal dagen met artillerie. Totdat de Polen besloten een enorm artilleriebombardment uit te voeren, met succes. Breda was bevrijd.
Locatie
Het monument staat in het Wilhelminapark in Breda. Dit was de plaats, waar de Poolse troepen van de 1e Poolse Pantserdivisie met in het Wilhelminapark verscholen Duitsers in hevige gevechten verwikkeld waren.
Bronnen
Tanja en Marcin Demkow | 5 mei 2020