Het monument
Vorm en materiaal
Het monument voor Frank van Bijnen in Apeldoorn bestaat uit drie plaquettes van donker glas, met daarin ingegraveerde bronzen letters. Op de rechterplaquette is een foto van Frank van Bijnen aangebracht.
Teksten
De tekst op de linker plaquette luidt:
'DE RESERVE EERSTE-LUITENANT
JOHANNES, ARNOLDUS VAN BIJNEN
(SCHUILNAAM FRANK), RMWO DER
4E KLASSE, LANDELIJKE SABOTAGE
COMMANDANT LKP, OVERLEED
OP 30 NOVEMBER 1944 AAN
DE GEVOLGEN VAN EEN VUURGEVECHT
MET EEN DUITSE PATROUILLE.
DIT VUURGEVECHT VOND PLAATS
OP 28 NOVEMBER 1944 TIJDENS EEN
VERZETSAKTIE BIJ DE
KONING WILLEM III KAZERNE.
ZIJN STRIJD VOOR DE VRIJHEID
IS ONS EEN VOORBEELD.'
De tekst op de middelste plaquette luidt:
'FRANK VAN BIJNEN.'
De tekst op de linker plaquette onder de foto van Frank van Bijnen luidt:
'GEBOREN: 31 MEI 1910
OVERLEDEN: 30 NOVEMBER 1944.'
De geschiedenis
Het monument voor Frank van Bijnen in Apeldoorn herinnert aan deze verzetsstrijder en reserve-officier die die op 30 november 1944 na een verkenningsactie in de Willem III kazerne aan de gevolgen van een vuurgevecht met de bezetter om het leven is gekomen.
Johannes Arnoldus (schuilnaam 'Frank') van Bijnen (geboren 31 mei 1910) was een belangrijke verzetsman die eerst een leidende rol had bij de ‘Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers’ en later vanuit de landelijke KP betrokken is geweest bij allerlei sabotageacties.
Op 28 november 1944 heeft Van Bijnen samen met enkele kameraden, waaronder Samuel Esmeijer, in Apeldoorn een overval op de Willem III kazerne voorbereid. In deze kazerne waren tijdens de Tweede Wereldoorlog veel Duitse militairen gelegerd. Ook zaten in de kazerne leden van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten gevangen. Zij waren op 22 november 1944 door de Sicherheitsdienst gearresteerd tijdens een vergadering van het verzet in het gebouw van de Kamer van Koophandel te Utrecht. Om deze kopstukken te bevrijden, wilde het landelijke verzet een overval plegen op het complex.
Geen eenvoudige taak, want het terrein was zwaar bewaakt. Tijdens de verkenning ter voorbereiding van de overval werd de groep van Van Bijnen betrapt. In het vuurgevecht dat volgde kwam Samuel Esmeijer om het leven en raakte Frank van Bijnen zwaar gewond. Van Bijnen werd door de bezetter overgebracht naar het Kriegslazarett aan de Deventerstraat. Daar probeerden ze hem in leven te houden om hem te kunnen verhoren. Op 30 november stierf Van Bijnen echter aan zijn verwondingen. Zijn stoffelijk overschot werd door de bezetter in de berm van de Sportlaan achtergelaten. Huib Verschoor, die de mannen naar de kazerne had gereden, werd aangehouden en in een kleine cel met nog dertien andere gevangenen geplaatst. Om een nieuwe overval te voorkomen werden vier dagen na de schietpartij twaalf verzetsstrijders en een Amerikaanse vlieger (Bill F. Moore) uit hun cellen gehaald en net buiten de kazernepoort gefusilleerd.
Johannes Arnoldus van Bijnen is in 1950 postuum onderscheiden met het ridderkruis der 4e klasse van de Militaire Willemsorde.
Onthulling
Het monument is onthuld op de ‘Dag van het Verzet', 31 augustus 1985, door Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard. Op deze datum is tevens het deel van het Willem III kazernecomplex aan de Berghuizerweg naar Frank van Bijnen vernoemd.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument voor Frank van Bijnen bevindt zich in de hal van gebouw 107 van de Frank van Bijnenkazerne aan de Frankenlaan 70 te Apeldoorn.
Bronnen
- De heer H. van Vulpen en de heer Jelle Reitsma;
- www.apeldoornendeoorlog.nl;
- Apeldoorn '40-'45, het verhaal achter de Apeldoornse oorlogsmonumenten van Jan Heerze en Jelle Reitsma (Apeldoorn, 2006).
