Herdachte groepen: Vervolgden Nederland
Ontwerper: Werkgroep joodse geschiedenis Zaanregio, Firma Baumann
Onthulling: 28 april 2005
Adopteer dit monument.
Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan woonshuis Zuideinde in Amsterdam is een bronzen plaquette. De gedenkplaat is 60 centimeter hoog, 40 centimeter breed en 2 centimeter diep.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
'OP ZUIDEINDE 443 WOONDEN DERTIG VAN DE 75 JOODSE VLUCHTELINGEN
DIE TUSSEN 1933 EN 1939 DUITSLAND, POLEN EN OOST-EUROPA
NAAR DEZE BUURT EN OOSTZAAN KWAMEN, OP DE VLUCHT VOOR HET NAZI-BEWIND.
ZIJ VONDEN HIER TIJDELIJK ONDERDAK.
SOMMIGEN VERLIETEN NEDERLAND OP TIJD,
ANDEREN OVERLEEFDEN KAMPEN EN VERVOLGING NIET.
EEN KIND WAS ONDERGEDOKEN IN DEZE OMGEVING.
GEDENKT HEN EN DIE HEN HELPEN.
28 APRIL 2005.'
De geschiedenis
Het monument aan woonhuis Zuideinde in Amsterdam herinnert aan de circa 75 joden die uit angst voor vervolging Duitsland, Polen en Oost-Europa tussen 1933 en 1939 waren ontvlucht en in deze buurt en Oostzaan onderdak vonden. Dertig van hen verbleven op het Zuideinde 443. Ruim de helft, 46 personen, heeft de Tweede Wereldoorlog overleefd.
Mevrouw Fajga Rozenszajn (Pabianice, 10 mei 1906) was een Duits migrante die samen met haar zoontje Leo Mozes Rozenszajn (Duisburg, 13 maart 1935) ook in Zuideinde 443 zat ondergedoken. Zij hebben beiden de oorlog niet overleefd. Leo werd op 7 juli 1944 in Auschwitz vermoord. De sterfdatum en sterfplaats van Fajga zijn niet bekend.
Oprichting
Aanleiding voor oprichting van het gedenkteken was 60 jaar bevrijding.
Onthulling
Het monument is onthuld op 28 april 2005 door de heer Rob Post, voorzitter Stadsdeel Amsterdam Noord, en de heer Hartog Streim, nabestaande. Aan de onthulling ging een korte toespraak vooraf door Rob Post, door Hartog Streim, zoon van manufacturier en Oostzaans vluchteling (1933-1942) Isaak Streim; en door Tjitske Boomsma, huidige bewoner van het huis.
Locatie
Het monument is aangebracht op de zijgevel van het woonhuis Zuideinde, hoek Jacob Honigstraat in Stadsdeel Amsterdam-Noord (gemeente Amsterdam).
Bronnen
- Werkgroep joodse geschiedenis Zaanregio;
- 40-45 in Noord - Herinneringen in Amsterdam-Noord aan de bezetting van Pieter Roemer (Stadsdeel Amsterdam Noord, 2005).