Het monument
Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Boxtel is een silhouet van een fietsende verzetsstrijder met tussen zijn benen een melkbus en op de achtergrond een boom. De mannenfiguur is van kortenstaal en is geplaatst op een voetstuk. Het gedaante wordt geflankeerd door twee bakstenen gedenkmuurtjes met zes ingemetselde plaquettes.
Teksten
De tekst op het voetstuk luidt:
‘ALLES IS VERGEEFS
ALS WE VERGETEN.’
De drie linkerplaten bevatten de namen van verzetsstrijders van de groep van Klaas Dekker uit de omgeving van Boxtel. Ontwerper Van Houtum heeft de namen ontleend aan een brief die oud-verzetsstrijder Klaas Dekker na de bevrijding in opdracht van het toenmalige Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie opstelde en waarin de verzetsactiviteiten in Boxtel staan omschreven. Een koperen koker met een kopie van Dekkers verklaring is, samen met een oorkonde waarin de overdracht van het monument aan de gemeente Boxtel is vastgelegd, ingemetseld in één van de muurtjes. Een tweede kopie overhandigde Van Houtum tijdens de onthulling in een replica van de koker aan de burgemeester Jan van Homelen die deze een plaatsje heeft gegeven in de vitrine nabij zijn werkkamer in het gemeentehuis.
De drie rechterplaten bevatten het embleem van de Airborne Division, een afbeelding van parachutisten en een tekst over de Oisterwijkse gebroeders Schut, die achter hun woning op de Kampina door de Duitsers zijn vermoord.
Bij het gedenkteken is een informatiebord geplaatst waarop in het kort de betekenis wordt uitgelegd.
Symboliek
Het monument staat symbool voor het verzet.
Wijzigingen
In oktober 2017 zijn de plaquettes vervangen. Enkele namen zijn gecorrigeerd. Ook is er een tekst aangebracht die duidelijk maakt dat het monument tevens is opgericht ter herinnering aan alle niet genoemden die in en rond Boxtel verzetsdaden hebben verricht
De geschiedenis
Het verzetsmonument in Boxtel is een eerbetoon aan het verzet. Het monument eert onder andere de verzetsstrijders die 106 Amerikaanse en Britse bemanningsleden van uit koers geraakte zweefvliegtuigen in veiligheid hebben gebracht in het Boxtelse en Oisterwijkse deel van de Kampina. Vermomd als boeren vervoerden de verzetsstrijders in september en oktober 1944 hulpgoederen naar de ondergedoken militairen.
De Amerikaanse en Britse militairen waren in de eerste septemberdagen van 1944 in het kader van operatie ‘Market Garden’ (een grootscheeps geallieerd soffensief) met hun ‘gliders’ in de Kampina terecht gekomen. Een ‘glider’ was een zweefvliegtuig met geallieerde bemanning en materiaal. Die werden toen, althans dat was de bedoeling, boven Son in de vlucht losgekoppeld van het sleepvliegtuig, maar er ging wel eens iets verkeerd. En zo landden er enkelen op de Kampina. Het waren vooral Boxtelse, doch ook Oisterwijkse, verzetsstrijders die de geallieerde militairen wisten te verbergen voor de bezetter. Namen als Kees van Leeuwen, Klaas en Roel Dekker, Grard van der Meijden en Sjef de Jong roepen in Boxtel nog steeds herinneringen op aan die tijd. De Oisterwijkse gebroeders Bernard en Hein Schut, die op de Kampina woonden, hebben hun acties van toen met de dood moeten bekopen. Zij werden achter hun woning op Balsvoort door de bezetter om het leven gebracht.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van Boxtelaar Broer van Houtum, ondersteund door de gemeente Boxtel. Naast de initiatiefnemer werd het werk uitgevoerd door twee vrijwilligers, te weten Sjef Pastoor en Ad Poirters. Van Houtum gaf tijdens zijn onthullingtoespraak aan waarom hij het initiatief heeft genomen om – 58 jaar na de bevrijding – alsnog een herinnering aan de verzetsstrijders op te richten: ‘Er zijn nog zoveel conflicten in de wereld. Van de laatste oorlog [die in Irak] zijn de doden nog nauwelijks begraven en de gewonden nog lang niet hersteld. Dat volken in vrede kunnen leven, schijnt een illusie te zijn. Het is in mijn ogen dan ook nooit te laat om mensen uit het verzet te eren. We moeten laten zien hoe waardevol vrijheid is’, aldus Van Houtum.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 2003 door burgemeester Jan van Homelen en de 84-jarige Kees van Leeuwen. De aan de Esscheweg woonachtige Boxtelaar vertelde voorafgaand uitvoerig over de wijze waarop de bemanningsleden van de geallieerde gliders in de Kampina terechtkwamen. Van Leeuwen, destijds rechtenstudent in Utrecht, vertoefde min of meer toevallig bij zijn ouders in het huis dat hij nu nog bewoont. Hij was een van de mensen die op 17 september 1944 de eerste zweefvliegtuigen in deze omgeving terecht zag komen. Dat was overigens helemaal niet de bedoeling. De troepen hadden moeten landen in Son maar waren uit koers geraakt. Oud-Boxtelaar Jan van Houtum uit Weert, één van de namen die op het verzetsmonument is gebeiteld, viel de eer te beurt om een straatnaambordje te onthullen van het pad dat naar het stalen object voert. Verzetslaantje heet de toegangsweg voortaan.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst langs het Verzetslaantje aan de rand van de Kampina te Boxtel, vlakbij het punt waar de zandwegen Huisvennen en Nianadreef samenkomen op de Roond.
Bronnen
