Het monument
Vorm en materiaal
De Vredestempel in Rijs (gemeente De Fryske Marren) bestaat uit verschillende materialen. De tempel is uitgevoerd in classicistische stijl.
Teksten
Het opschrift luidt:
‘PAX
MCCMXIV
RENOVATUM
MCMXLV MCMLXXVII’.
De vertaling van het opschrift luidt:
‘Vrede
1814
Vernieuwd
1945 en 1977′.
De tekst op de brede lijst is een gedicht en luidt:
‘VREDE, GROOT GESCHENK VAN GOD.
BLIJFT BESTENDIG NEERLANDS LOT.
LAAT HET DANKBAAR OP U ZIEN.
ALTIJD TWIST EN TWEEDRACHT VLIEN.’
De geschiedenis
De Vredestempel herinnert de inwoners van Rijs (gemeente De Fryske Marren) aan het herwinnen en behouden van vrijheid en vrede.
De tempel werd in 1814 gesticht als teken dat de vrede in Europa was wedergekeerd. Napoleon was verbannen naar het eiland Elba.
In 1944 heeft de bezetter vlak bij het Vredestempeltje, geheel verscholen onder de hoge bomen van het Rijsterbos, een afvuurinstallatie gebouwd voor de V-2 (‘de vliegende bom’). De afvuurbasis, die op Engeland gericht stond, heeft dienst gedaan van 25 september tot 19 oktober 1944. Op deze laatste datum ging er iets mis met de lancering. De vliegende bom kwam niet voldoende los en streek neer bij de tempel, die in een ruïne veranderde.
In 1945 werd het tempeltje herbouwd op kosten van baron Van der Feltz, een van de vroegere eigenaren van het Rijsterbos. Deze tweede tempel was echter een kort leven beschoren. Mede door het gebruik van slecht materiaal (in 1945 was er geen zink voor de dakbedekking, waardoor men genoegen moest nemen met dakleer). In 1969 was de tempel rijp voor de sloop.
Onthulling
Pas in het jaar 1977 kon de tempel weer herbouwd worden door vrijwillige 65-plussers. Het benodigde geld werd bijeen gebracht door middel van een actie in de gemeente Gaasterland-Sloten. In de herfst van 1977 kon het tempeltje worden overgedragen.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst aan de Mirnserlaan in het Rijsterbos in Rijs (gemeente De Fryske Marren).
Bron
Verzetsmuseum Friesland: www.verzetsmuseum.nl.
Voor meer informatie
Tekens aan de weg – Tekens aan de wand van C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009.
