Assen, Stoottroepenmuseum

Vorm en materiaal
Het Stoottroepenmuseum in Assen vertelt het verhaal van meer dan zestig jaar inzet, moed en strijdbaarheid van de Stoottroepers of 'Stoters' zoals deze militairen van de Koninklijke Landmacht van oudsher ook worden genoemd.

In het museum bevindt zich een stiltekamer met een boek met de namen van de gesneuvelden. De kamer is achterin het museum en biedt ruimte voor vier of vijf personen. Aan de ene muur hangt een plaquette met daarop namen van gesneuvelde Stoottroepers in willekeurige volgorde. Hierop staan ook namen van soldaten die zijn omgekomen tijdens recente missies. In de hoek staat een katheder met een map, waarin bij iedere naam op het bord meer informatie is te vinden. Aan een andere wand hangen foto's van ereplaatsen, waar Stoottroepers zijn begraven. Een graf ver van huis. Ook bevindt zich in de stiltekamer een gebrandschilderd glas-in-loodraam met drie heraldische wapens.

Met de stiltekamer wil het regiment Stoottroepen Prins Bernhard bezoekers van het museum de mogelijkheid bieden om in stilte gesneuvelde Stoottroepers te gedenken.

Het Stoottroepenmuseum in Assen herinnert aan alle 374 gesneuvelden van het Regiment Stoottroepen. Tevens worden met het gedenkteken de omgekomen militairen van Dutchbat III herdacht, waaronder Raviv van Renssen, die op 8 juli 1995 om het leven kwamen in de enclave Srebrenica in voormalig Joegoslavië.

Het Regiment Stoottroepen is het jongste infanterieregiment binnen de Koninklijke Landmacht. Het Regiment werd opgericht op 21 september 1944 in Eindhoven.
Prins Bernhard gaf verzetsleider 'Peter' Borghouts opdracht uit leden van het gewapend verzet, met name uit de Landelijke Knokploegen (LKP), militaire eenheden te formeren. Het hoofdkwartier van de Koninklijke Patrouille was gevestigd in villa Wyckerveld te Maastricht.
De Stoottroepers waren niet of nauwelijks opgeleid en vochten met 'geleende' of buitgemaakte wapens zij aan zij met de geallieerden ten zuiden van de grote rivieren om zo de rest van Nederland te bevrijden.
Tussen september 1944 en 5 mei 1945 sneuvelden meer dan honderd Stoottroepers. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog waren circa 6.000 Stoottroepers onder de wapenen. Zij konden kiezen uit een drietal mogelijkheden. Een deel (3.000 man) tekende een langverband akte (drie jaren) waarin opgenomen een bepaling van een mogelijke inzet 'waar ook ter wereld' als OVW'er (oorlogsvrijwilliger), 1.000 man tekende een contract voor één jaar (kortverband) en ongeveer 2.000 Stoters demobiliseerden in augustus 1945.

Na de Tweede Wereldoorlog zijn diverse bataljons van de Stoottroepen ingezet bij de strijd in het voormalig Nederlands-Indië. In totaal hebben hier 20.000 Nederlandse militairen gestreden. Zij vormden de 'Expeditionaire Macht', die van koningin Wilhelmina de naam '7 December Divisie' kreeg.
In een toespraak zei koningin Wilhelmina het volgende over de naamgeving van deze divisie: 'Zeven December' zal de naam dezer divisie luiden, omdat in Mijn rede van 7 December 1942 de grondslagen zijn neergelegd voor een nieuwe verhouding tussen de delen des Rijks onderling en binnen die delen zelve. Deze grondslagen zijn: herstel van recht en veiligheid en vernieuwing in vrij overleg.'

In 1962 werd het 41ste Infanteriebataljon Regiment Stoottroepen uitgezonden naar Nieuw-Guinea. Vanaf 1963 maakten de Stoottroepen als 41 Pantserinfanteriebataljon deel uit van onder andere 11 Pantserinfanteriebrigade en 43 Gemechaniseerde Brigade. Ook de Stafcompagnie van 41 Pantserbrigade in Seedorf (Duitsland) waren Stoters, evenals het KL-deel van de toenmalige Groep Lichte Vliegtuigen.
In 1995 is het Regiment van pantserinfanterie naar luchtmobiel overgegaan onder de naam 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel en 11 Mortiercompagnie 'Margriet' Luchtmobiele brigade. Het bataljon heeft twee maal gediend in Bosnië (UNPROFOR en SFOR 7). Delen van het Regiment en bataljon hebben onder andere gediend in Kosovo, Cyprus, en onlangs in Afghanistan (ISAF-I).
In eigen land hebben de Stoottroepen steun verleend tijdens de Watersnoodramp in 1953, bij de watersnood in Noord-Nederland in december 1998 en bij de varkens-pestcrisis en de MKZ-crisis in 2001, waarbij aan de grens de douane werd gesteund bij het controleren van het (goederen)verkeer.

Na mei 1945 (tijdens de acties in voormalig Nederlands Indië, Nieuw Guinea en in Bosnië) zijn nog vele Stoottroepers gesneuveld. Ieder jaar op de tweede zondag in oktober worden zij te Beneden-Leeuwen op sobere wijze herdacht, waarbij de 374 gesneuvelde Stoottroepers bij naam worden genoemd.

Onthulling
Het museum werd officieel geopend op 21 september 1998. De stiltekamer werd geopend op 28 april 2004 door luitenant-generaal A.J.G.M. Blomjous, chef van het Militaire Huis van Hare Majesteit Koningin Beatrix, namens Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard.
In een toespraak roemde hij de inzet van de eerste eenheid: 'De Stoottroepers werden uit verzetsgroepen geformeerd. Het merendeel was niet of nauwelijks opgeleid en primitief bewapend. Maar ze vochten mee. Wat aan opleiding, wapens en ervaring te kort kwam, werd door een ruime hoeveelheid idealisme goedgemaakt.'

Locatie
Het Stoottroepenmuseum bevindt zich op het terrein van de Johan Willem Frisokazerne, gevestigd aan de Balkenweg te Assen. Op het kazerneterrein bevindt zich tevens het oorlogsmonument 'Jan de Stoter'.

Het museum is vrij toegankelijk op woensdag en donderdag van 13 tot 16 uur, en op vrijdag van 13 tot 17 uur. Er wordt naar een geldig legitimatiebewijs gevraagd bij de ingang van de kazerne.

Bronnen

• Gemeente Assen;
• Krantenartikel Dagblad van het Noorden van 28 april 2004;
• www.stoottroepers.nl.