Het monument
Vorm en materiaal
Het monument in het Belastingkantoor in Enschede is een bronzen plaquette met in reliëf twee portretten en de Nederlandse leeuw.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
‘J.H. BOSCH G.L. RUTGERS
INSPECTEUR GRENSKOMMIES
DER INVOERRECHTEN EN ACCIJNZEN
GEVALLEN VOOR HET VADERLAND
1 APRIL 1945.’
De geschiedenis
Het monument in het Belastingkantoor in Enschede is opgericht ter nagedachtenis aan twee belastingambtenaren die op 31 maart 1945 (één dag voor de bevrijding van Enschede) door de bezetter zijn doodgeschoten.
De namen van de twee slachtoffers luiden:
De heren J.H. Bosch (inspecteur der invoerrechten en accijnzen) en G.L. Rutgers (grenscommies).
Beide ambtenaren maakten deel uit van het verzet gedurende de Duitse bezetting. Op 31 maart 1945 werd door Carl Ludwig Huschka, een voor de bezetter werkende verader die geïnfiltreerd was in de verzetsgroep, een bijeenkomst belegd omdat er belangrijke informatie zou zijn over de op handen zijnde bevrijding. De bijeenkomst werd belegd aan de Sumatrastraat nummer 3 te Enschede, de woning van de familie Ter Borg. Toen iedereen aanwezig was deed de Sicherheitsdienst (SD) met twaalf man onder leiding van Unterscharführer Karl Erich Alfred Schöber (1903) een inval. Hierbij werden met uitzondering van Oma Ter Borg, die zich onder een tafel wist te verbergen, alle acht volwassen aanwezigen ter plaatse werden doodgeschoten. Jonetta ter Borg mocht haar 2-jarige zoontje Gerrit nog in veiligheid brengen bij de buren aan de overzijde van de straat voordat zij alsnog in de gang van de woning om het leven werd gebracht. In totaal kwamen hierbij acht mensen om het leven, te weten:
G. ter Borg (69 jaar), G.E. ter Borg (40 jaar), J ter Borg-Elferink (39 jaar), A. van Essen (33 jaar), J.J.Francoys (38 jaar), W. Mink (38 jaar), J.H. Wennink (31 jaar), en G.L. Rutgers (32 jaar).
Daarna begaf de SD zich met Huschka onder andere naar de woning van de verzetsleider P. Zandbergen (36 jaar). Bij de inval werd Hennie Wennink (J.H. Wennink) opgepakt. Ondanks dat men zijn betrokkenheid niet kon bewijzen, werd hij meegenomen en aan de Zweringweg doodgeschoten. Vervolgens heeft de SD J.H. Bosch opgepakt in zijn woning aan de Bolhaarslaan. Hij werd de volgende ochtend op 1 april 1945, eerste paasdag, in de tuin achter de synagoge aan de Prinsenstraat, die toen dienst deed als gevangenis, doodgeschoten. Een paar uur later reden de geallieerden de stad binnen.
Op 31 maart 2015, 70 jaar na dato, heeft Dhr. A.H. van Aarsen, medewerker van de belastingdienst te Enschede, twee zijden klaprozen met een rood-wit–blauw lint op de plaquette aangebracht ter ere van de slachtoffers.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De gedenkplaat hangt in de hal van het belastingkantoor, gevestigd aan de Hengelosestraat te Enschede. Na de verbouwingen van het pand hangt de plaquette nu achter een glazen wand.
Bronnen
- De heer A.H. van Aarsen;
- Enschede in de Tweede Wereldoorlog van T. Wiegman;
- De Twentsche Courant Tubantia. Artikel ‘Klein gebaar naar verzetshelden’, 1 april 2015;
- Website Het Verhaal Bewaard.
