Herdachte groepen: Vervolgden Nederland
Ontwerper: Dhr. P. de Vries
Onthulling: 22 mei 1997
Adopteer dit monument.

Het monument

Vorm en materiaal
Het monument in Obs. 'De Vuurvogel' te Tilburg bestaat uit een plaquette en een vitrine. De gedenkplaat is van metaal en wordt afgedekt door een glasplaat. Achter het glas bevinden zich twee kopieën van het handgeschreven register van het schooljaar 1940/1941. De namen van de 24 joodse kinderen die de school toen telde, zijn uitgelicht, evenals de data en namen van plaatsen waar veertien van hen in de oorlog zijn omgekomen. Onder de plaquette is een vitrine aangebracht. Ook de vitrine is van metaal en wordt afgedekt door een glasplaat in de vorm van een halve cirkel. In de vitrine is een gespleten, geslepen zwerfkei geplaatst. Op de voorzijde van de zwerfkei zijn de namen aangebracht van vijf joodse kinderen die in het schooljaar 1940/1941 in klas 6 of 7 zaten. Zij werden door de bezetter omgebracht.

Tekst
De tekst aan de binnenzijde van de zwerfkei luidt:

'ALS DEZE STEEN ZIJN WIJ’
RUW GESCHEIDEN DOOR
HELSE KRACHTEN BUITEN ONS,
BLIJVEN WIJ ALTIJD
EEN DEEL VAN ELKAAR.'

Symboliek
Kunstenaar P. de Vries (oud-leerling van de Openbare Lagere school 3 en medeorganisator van de reünie van klas 6/7 uit de periode 1940/1941) heeft de betekenis van het monument als volgt omschreven: 'Dat de steen gespleten is, vind ik heel symbolisch, wij zijn verscheurd door het verlies maar voelen een verbondenheid met de gevallenen.'

Digitaal Joods Monument
Een aantal joodse oorlogsslachtoffers dat op dit gedenkteken vermeld staat, is tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.

Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.

De geschiedenis

Het monument in Obs. 'De Vuurvogel' te Tilburg is opgericht ter nagedachtenis aan 18 joodse oud-leerlingen van de Openbare Lagere school 3.

De namen van de 18 slachtoffers luiden:

Gerda Blumenstock, Edmond Buchen, Isaak Buchen, Manfred Buchen, Lore Cohen, Fanny Czapnik, Simon Czapnik, Klaus Deen, Horst Eichenwald, Hans Gersons, Anna Gompers, Lex van Leeuwen, Roosje Mozes, Jacob van Leer, Ingrid Lewen, Selma Roeg en Clara Wijnberg.

In augustus 1941 werden de 24 joodse kinderen die de school toen telde, samen met twee andere joodse kinderen samengebracht in het parochiehuis van de parochie 't Heike aan de Antoniusstraat. Zij werden in etappes op transport gesteld naar de concentratiekampen in Polen. Op 10 april 1943 werden de laatste joodse kinderen gedeporteerd.

Onthulling
Het monument is onthuld op 22 mei 1997 door wethouder W. van Herwijnen en twee oud-leerlingen. Op deze dag werd een reünie gehouden van klas 6/7 in het schooljaar 1940/1941. De klas telde toen 66 leerlingen. Tien van hen waren joods, vijf hebben de oorlog niet overleefd. Op de reünie waren 35 oud-leerlingen aanwezig.

Locatie
Het monument is aangebracht op de voorwand van de centrale hal van Obs. 'De Vuurvogel', gelegen aan de Eikstraat te Tilburg.

Bronnen

• Heemkundekring 'Tilborch';
• Obs. 'De Vuurvogel'.

• Na zes en vijftig jaar; deel II, Reünieboek 6e en 7e klassen schooljaar 1940-1941;
• Zo maar een stad van Ad de Beer.