Het monument
Vorm en materiaal
Het monument 'De Sinterklaasrazzia' in Haarlem is een zwarte plaquette met goudkleurige letters.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
'VAN HIER WERDEN OP 6 DECEMBER 1944
ONGEVEER 1300 MANNEN DIE WAREN OPGEPAKT BIJ
DE SINTERKLAASRAZZIA IN HAARLEM E.O.
NAAR REES, BIENEN EN PRAEST GEDEPORTEERD.
MINSTENS 81 VAN HEN OVERLEDEN DAAR DOOR
UITPUTTING, ZIEKTE EN MISHANDELING.
ONTHULD OP 11 OKTOBER 2004.'
De geschiedenis
Het monument 'De Sinterklaasrazzia' in Haarlem herinnert aan de razzia waarbij ongeveer 1.300 mannen door de bezetter zijn opgepakt en via het centraal station op transport gesteld naar de Duitse werkkampen Rees, Bienen en Praes. Van hen hebben 81 Haarlemse mannen de Tweede Wereldoorlog niet overleefd.
In de nacht van 5 op 6 december 1944 werd Haarlem en omgeving door de bezetter hermetisch van de buitenwereld afgesloten en begon de jacht op mannen tussen de 17 en 40 jaar: de zogeheten Sinterklaasrazzia. Omstreeks 1.300 mannen uit de Kennemerland werden opgepakt en naar werkkampen in Rees, Bienen en Praest gestuurd – plaatsjes vlak over de grens in de buurt van Emmerich. Deze kampen hadden eerder het karakter van een concentratiekamp dan van een Arbeitslager. Ook mannen uit Den Haag, Rotterdam, Delft en Apeldoorn kwamen er terecht, in totaal zo'n 3.000. In een paar maanden tijd kwamen minstens 300 van hen om het leven door koude, honger en mishandeling.
Initiatief
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van journalist
Dick Verkijk, wiens vader bij die razzia werd opgepikt maar die Rees
wel overleefde. In zijn boek De Sinterklaasrazzia van 1944
heeft hij de lotgevallen van de Kennemerlanders van minuut tot minuut
beschreven aan de hand van een honderdtal interviews en op basis van
unieke documenten uit openbare en particuliere archieven.
Zijn boek
beschrijft niet alleen de weinig bekende afschuwelijke toestanden in
die kampen, maar ook de grootscheepse, grotendeels illegale hulp van
Achterhoekers en 'goede' Duitsers waardoor honderden levens werden
gered – in zijn ogen de grootste reddingsoperatie uit de bezettingstijd.
Onthulling
Het monument is onthuld op 11 oktober 2004. De onthulling van de gedenkplaat was illegaal, omdat de NS geen medewerking wilde verlenen.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De gedenkplaat is aangebracht in het stationsgebouw van de Nederlandse Spoorwegen, gevestigd aan het Stationsplein te Haarlem.
Bron
Krantenartikel Brabants Dagblad van 12 oktober 2004.
Voor meer informatie
- De Sinterklaasrazzia van 1944 van Dick Verkijk (Uitgeverij Aspekt B.V., okt. 2004);
- Website Virtuele Tochten Kennemerland.
