Herdachte groepen: Vervolgden Nederland
Ontwerper: Willem Dieleman
Onthulling: 1995
Adopteer dit monument.
Dit monument is in schooljaar 2020-2021 geadopteerd door Basisschool Herman Jozef.
Het monument
Vorm en materiaal
Het monument voor kinderen De Man in Berlicum (gemeente Sint-Michielsgestel) is een plaquette van brons. Op de gedenkplaat staan in het midden kinderen afgebeeld die elkaar in angst omhelzen. Ook slingert er een spoorrails over de plaat.
Teksten
De tekst linksboven luidt:
'ANNEKE, JOCHIE, MAGDALEENTJE EN PIETER DE MAN AUSCHWITZ MCMXLII.'
De tekst rechtsonder luidt:
'... EN NIMMER TERUGGEKEERD.'
Symboliek
De spoorrails die dwars door het gezin snijdt, verwijst naar het feit dat de kinderen van het gezin De Man door de bezetter per trein zijn weggevoerd naar Auschwitz.
Digitaal Joods Monument
De joodse oorlogsslachtoffers die op dit gedenkteken vermeld staan, zijn tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.
Wijziging
Het monument is verplaatst van de originele locatie aan de Schoolstraat naar de Sassenheimseweg.
Informatie van de Oorlogsgravenstichting over slachtoffers
Op dit moment is dit monument nog niet gekoppeld aan personen uit het bestand van de Oorlogsgravenstichting.
Weet u of er op dit monument een naam voorkomt die ook bij de Oorlogsgravenstichting bekend is? Ga dan naar de website van de Oorlogsgravenstichting, zoek de persoon in de database en koppel dit monument aan deze persoon. U moet hiervoor wel een account aanmaken bij de Oorlogsgravenstichting. Na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
De geschiedenis
Het monument voor kinderen De Man in Berlicum (gemeente Sint-Michielsgestel) is opgericht ter nagedachtenis aan de vier kinderen van het joodse gezin De Man die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn weggevoerd en in het concentratiekamp Auschwitz zijn omgebracht.
De namen van de vier slachtoffers luiden:
Anneke de Man, Jochie de Man, Magdalena de Man en Pieter de Man.
Op 2 augustus 1942 viel de bezetter het huis van de katholieke, joodse schrijver Herman de Man (Salomon Herman Hamburger) binnen. De Man zelf, die in mei 1940 in Frankrijk was, en drie van zijn kinderen waren niet thuis. Zijn vrouw Eva en hun vier overige kinderen (Anneke, Jochie, Magdalena en Pieter) wel. Zij werden opgepakt en zeven dagen later vergast in Auschwitz. Oudste zoon Jan, die in Rijswijk verbleef, werd gearresteerd en in Duitsland tewerkgesteld. Hij ontvluchtte maar liep in Frankrijk zonder dat te weten een SS-post binnen. Ter plaatse werd hij, 17 jaar oud, doodgeschoten. Oudste dochter Marie en haar broertje Joost konden onderduiken. Toen De Man in augustus 1945 in Nederland terugkeerde, raakte hij door deze berichten totaal ontwricht. Lichamelijk en geestelijk gebroken en niet meer tot schrijven in staat vestigde hij zich met zijn twee overgebleven kinderen in Eindhoven.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1995.
Locatie
Het monument voor kinderen De Man staat aan de Sassenheimseweg, tegenover het algemene oorlogsmonument in Berlicum (gemeente Sint-Michielsgestel).
Bronnen
- Heemkundekring 'De Plaets';
- Een monumentaal oorlogsverhaal - De Meierij tussen 1939 en 1945 in ruim 100 gedenktekens van Frans van Gaal, Jacques van Eekelen en Ruud Vermeer ('s-Hertogenbosch, Adr. Heinen Uitgevers, 2003). ISBN 90 7070 6539.
Jeantine | 3 mei 2020