Het monument
Vorm en materiaal
Het ‘Monument voor het Regiment Stoottroepen’ in Beneden-Leeuwen (gemeente West Maas en Waal) bestaat uit een ereveld, een kapel, drie oorlogsgraven en een gedenkteken. Het ereveld herbergt de graven van ruim 350 Stoottroepers die zijn omgekomen in gevechten aan de Maas, aan de Waal, in Zeeland, in Duitsland, in Indonesië en Korea.
De kapel is opgetrokken uit rode baksteen en wordt bekroond door een kruis. In de kapel zijn gebrandschilderde glas-in-loodramen aangebracht. Op het ene raam is te zien hoe een soldaat strijdvaardig de Nederlandse vlag vasthoudt, terwijl hij omringd wordt door burgers. Onderin de voorstelling staat het embleem van het Regiment Stoottroepen afgebeeld. Op het andere raam staat een noeste arbeider centraal. Onder hem zijn Duitse soldaten te zien die de vlag van het Derde Rijk bij zich dragen. Onderin het raam staat het Nederlandse wapen afgebeeld, waarop de tekst ‘JE MAINTIENDRAI’ is te lezen. Tevens zijn in de kapel gedenkplaten van witte natuursteen aangebracht. Op een van de gedenkplaten zijn de namen van alle gesneuvelde Stoottroepers aangebracht.
Naast de kapel bevinden zich drie graven met een wit natuurstenen grafzerk en een helm. Zij representeren de graven van alle gesneuvelde Stoottroepers. Achter de graven is een groot houten kruis geplaatst.
Het gedenkteken bestaat uit een wit natuurstenen beeld van een staande Stoottroeper in gevechtstenue en met een geweer in zijn handen. De Stoottroeper heeft zijn blik gericht naar de drie graven van zijn gesneuvelde kameraden en naar de kapel. Het beeld is geplaatst op een voetstuk.
Tekst
De tekst op het voetstuk van het gedenkteken luidt:
‘DE STOOTTROEPER
MOEDIG IN DE STRIJD
EN MET BELEID
DEN VADERLAND GETROUWE.’
Symboliek
Achter het beeld staat een muur van rode baksteen, die een dijk voorstelt. De vloer voor de muur (dijk) is gemaakt van Noorse lei en beeldt het water uit. Het geheel symboliseert de Stoottroeper op wacht aan een van de rivierdijken. Het reliëf achter de Stoottroeper stelt de door hem beschermde en geholpen burgerbevolking voor. De overige beeldhouwwerken stellen voor: een wenende vrouw die treurt om het verlies van haar gesneuvelde man, een herinnering aan de strijd in het voormalige Nederlands-Indië en het embleem van het Regiment Stoottroepen. Het kruis is niet alleen een symbool van het christelijke geloof, maar herinnert tevens aan het offer dat de militairen brachten voor een leven in vrijheid.
Wijziging
De plaquette met namen wordt regelmatig uitgebreid. In oktober 2017 zijn de namen van twee in Mali gesneuvelde militairen toegevoegd aan een plaquette in de kapel; Henry Hoving en Kevin Roggeveld.
De geschiedenis
Het ‘Monument voor het Regiment Stoottroepen’ in Beneden-Leeuwen (gemeente West Maas en Waal) is een eerbetoon aan alle 374 gesneuvelden van het Regiment Stoottroepen.
Het Regiment Stoottroepen is het jongste infanterieregiment binnen de Koninklijke Landmacht. Het Regiment werd opgericht op 21 september 1944 in Eindhoven. Prins Bernhard gaf verzetsleider ‘Peter’ Borghouts opdracht uit leden van het gewapende verzet, met name uit de Landelijke Knokploegen (LKP), militaire eenheden te formeren. Het hoofdkwartier van de Koninklijke Patrouille was gevestigd in villa Wyckerveld te Maastricht. De Stoottroepers waren niet of nauwelijks opgeleid en vochten met ‘geleende’ of buitgemaakte wapens zij aan zij met de geallieerden ten zuiden van de grote rivieren om zo de rest van Nederland te bevrijden. Tussen september 1944 en 5 mei 1945 sneuvelden meer dan honderd Stoottroepers. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog waren circa 6000 Stoottroepers onder de wapenen. Zij konden kiezen uit een drietal mogelijkheden. Een deel (3000 man) tekende een langverbandakte (drie jaar), waarin opgenomen een bepaling van een mogelijke inzet ‘waar ook ter wereld’ als OVW’er (oorlogsvrijwilliger), 1000 man tekende een contract voor één jaar (kortverband) en ongeveer 2000 Stoters demobiliseerden in augustus 1945.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn diverse bataljons van de Stoottroepen ingezet bij de strijd in het voormalige Nederlands-Indië. In totaal hebben hier 20.000 Nederlandse militairen gestreden. Zij vormden de ‘Expeditionaire Macht’, die van koningin Wilhelmina de naam ‘7 December Divisie’ kreeg. In een toespraak zei koningin Wilhelmina het volgende over de naamgeving van deze divisie: ”Zeven December’ zal de naam dezer divisie luiden, omdat in Mijn rede van 7 December 1942 de grondslagen zijn neergelegd voor een nieuwe verhouding tussen de delen des Rijks onderling en binnen die delen zelve. Deze grondslagen zijn: herstel van recht en veiligheid en vernieuwing in vrij overleg.’
Leden van het regiment waren onderdeel van het Nederlands Detachement Verenigde Naties in Korea. In 1962 werd het 41ste Infanteriebataljon Regiment Stoottroepen uitgezonden naar Nieuw-Guinea. Vanaf 1963 maakten de Stoottroepen als 41 Pantserinfanteriebataljon deel uit van onder andere 11 Pantserinfanteriebrigade en 43 Gemechaniseerde Brigade. Ook de Stafcompagnie van 41 Pantserbrigade in Seedorf (Duitsland) waren Stoters, evenals het KL-deel van de toenmalige Groep Lichte Vliegtuigen. In 1995 is het Regiment van pantserinfanterie naar luchtmobiel overgegaan onder de naam 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel en 11 Mortiercompagnie ‘Margriet’ Luchtmobiele brigade. Het bataljon heeft tweemaal gediend in Bosnië (UNPROFOR en SFOR 7). Delen van het Regiment en bataljon hebben onder andere gediend in Kosovo en Cyprus, en onlangs in Afghanistan (ISAF-I). In eigen land hebben de Stoottroepen steun verleend tijdens de Watersnoodramp in 1953, bij de watersnood in Noord-Nederland in december 1998 en bij de varkenspestcrisis en de MKZ-crisis in 2001, waarbij aan de grens de douane werd gesteund bij het controleren van het (goederen) verkeer.
Na mei 1945 (tijdens de acties in voormalig Nederlands-Indië, Nieuw-Guinea en in Bosnië) zijn nog vele Stoottroepers gesneuveld. Ieder jaar op de tweede zondag in oktober worden zij te Beneden-Leeuwen op sobere wijze herdacht, waarbij de 374 gesneuvelde Stoottroepers bij naam worden genoemd.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van de heer Hoynck van Papendrecht, de voorzitter van de Stichting Herdenking Gesneuvelde Stoottroepers. De totstandkoming van het monument is mogelijk gemaakt door de steun van vele instanties, waaronder de constructiecompagnie van het 11de Geniebataljon, de Stichting fondsverwerving militaire oorlogs- en dienstslachtoffers, het Anjerfonds Noord-Brabant, de provincie Gelderland, de gemeente West Maas en Waal en overige gemeenten en ondernemingen.
Onthulling
De kapel is onthuld op 9 oktober 1949. Het gedenkteken is onthuld op 8 oktober 2000 door de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht tevens Inspecteur der Veteranen, luitenant-generaal C.J.M. de Veer.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich in de voormalige Kloostertuin te Beneden-Leeuwen (gemeente West Maas en Waal).
Bronnen
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- De website van de Bond van Oud-Stoottroepers en Stoottroepers (BOS): www.stoottroepers.nl;
- Omroep Gelderland. ‘Namen gesneuvelde militairen Mali bijgeschreven op plaquette’. 8 oktober 2017.
