Het monument
Vorm en materiaal
Het monument voor de gebroeders van den Berg in Makkum (gemeente Súdwest-Fryslân) is een bronzen plaquette met in reliëf een geketende mannenfiguur die met een pijl een adelaar doodt. De gedenkplaat is bevestigd op een houten voetstuk.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
‘YN ‘E BRUORREN AART EN TIJMEN VAN DEN BERG
EART MAKKUM AL SYN FORSETSHELDEN
DE DROPPINGSPLOECH
DE HANGPLOECH
DE FORSETSGROEP
1940 1945′.
Symboliek
Op symbolische wijze wordt de overwinning op de bezetter uitgebeeld. Ontwerper Bertus Bijlstra heeft met het monument de eenheid en vastberadenheid in het verzet tot uitdrukking willen brengen. Het Makkumer verzet is uitgedrukt in één persoon, die aan beide benen is geketend. Dit symboliseert de onvrijheid. Uiteindelijk weet hij na veel strijd en grote inspanning de bezetter (uitgebeeld door de adelaar) met een pijl te doden. Links op het gedenkteken wordt het oorlogsgeweld gesymboliseerd door bliksemschichten en vernielde bouwwerken. Rechts verbeelden lichtstralen de bevrijding.
De geschiedenis
Het monument voor de gebroeders van den Berg herinnert de inwoners van Makkum (gemeente Súdwest-Fryslân) aan de verzetsdaden van Aart en Tijmen van den Berg.
Aart en Tijmen van den Berg waren na de gedeeltelijke drooglegging van het IJsselmeer vanuit Genemuiden naar Makkum gekomen. Hier stichtten de broers een palingrokerij en een visconservenfabriek. Tijdens de bezetting wist Tijmen, die de Duitse taal meester was, tot de hoogste kringen van de Sicherheitsdienst door te dringen. Geregeld wist hij gearresteerde verzetsmensen vrij te krijgen door geld, gerookte paling en sterke drank aan te bieden. Heel wat Makkumers hebben hun leven te danken aan de gebroeders Van den Berg.
In de conservenfabriek, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog veel gevaarlijk verzetswerk werd verricht, deed de Sicherheitspolizei uit Sneek en Groningen op 7 april 1945 een inval. Nadat in het bedrijf wapens werden gevonden, heeft de bezetter een aantal arrestaties verricht.
Aart van den Berg stierf op 15 juni 1963 in het Harlinger ziekenhuis.
Oprichting
De oprichting was een initiatief van de vereniging Plaatselijk Belang.
Onthulling
Het monument is onthuld op 3 mei 1981.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst bij de Verzetsbrug aan het Vallaat in Makkum (gemeente Súdwest-Fryslân).
Bronnen
Verzetsmuseum Friesland: www.verzetsmuseum.nl
Voor meer informatie
Tekens aan de weg – Tekens aan de wand, C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009.
