Het monument
Vorm en materiaal
De Erebegraafplaats in Leeuwarden herbergt het stoffelijk overschot van vijftien verzetsstrijders. De Erebegraafplaats bevat meerdere onderdelen. Op het veld staat een monument met als motto En de toortsen branden op de terpen. Het monument bestaat uit vijftien zuilen, elk bekroond met een gebeeldhouwde vlam waarin in reliëf de Nederlandse leeuw is gebeiteld. De zuilen zijn geplaatst op de graven van de oorlogsslachtoffers. Drie van de zuilen zijn dicht bijeen op een familiegraf geplaatst. Elk graf heeft een horizontale steen, het zogenaamde letterstuk is voorzien van een opschrift. De zuilen zijn 2 meter hoog.
Tekst
De tekst op elke zuil luidt:
'FALLEN YN 'E STRIID
TSJIN ÛNRJOCHT EN SLAVERNIJ
DAT WY YN FREDE FOAR
RJOCHT EN FRIJDOM WEITSJE'.
De vertaling van deze spreuk van de heer J. de Vries uit Balk luidt: 'Gevallen in de strijd tegen onrecht en slavernij, opdat wij in vrede voor recht en vrijheid waken.'
De geschiedenis
De Erebegraafplaats herinnert de inwoners van Leeuwarden aan vijftien Friese verzetsstrijders die in de strijd tegen de bezetter om het leven zijn gekomen. Acht van hen werden hier begraven op 11 april 1945, enkele dagen voor de bevrijding van Friesland. Zij maakten deel uit van een groep van veertien mannen die op die dag gefusilleerd werden door de bezetter als represaille voor de sabotage van de spoorlijn bij Dronrijp. Onder hen waren de drie broers Wierda, allen student. Hun stoffelijke overschotten zijn in een gemeenschappelijk graf begraven.
Oprichting
Na de bevrijding werd de Vereniging ‘Friesland 1940-1945’ opgericht, met het hoofddoel zorg te dragen voor de nabestaanden van de Friese verzetsslachtoffers. Daarnaast wilde men ‘de betrokkenheid bij de nationale belangen van vrijheid en saamhorigheid hooghouden.’ Een van de initiatieven van de vereniging was het inrichten van een deel van de Noorderbegraafplaats in Leeuwarden tot Erebegraafplaats met daarbij een bijzonder monument. In 1945 schreef de Vereniging 'Friesland 1940-1945' een prijsvraag uit voor een Friese gedenksteen, te plaatsen op de graven van hen die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in de strijd voor vrijheid en recht. De bekroonde spreuk van de heer J. de Vries uit Balk moest in het ontwerp worden opgenomen. In februari 1946 werd het ontwerp van de Amsterdamse architect Marius Duintjer uitgekozen. Volgens het eindrapport van de jury kon dit ontwerp een waardige getuigenis zijn van het Friese volkskarakter: ook daarin immers gaat 'hoekigheid samen met lyrische zachtheid'.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De Erebegraafplaats is een onderdeel van de Algemene Noorderbegraafplaats, gevestigd aan het Schapendijkje in Leeuwarden.
Bronnen
- Verzetsmuseum Friesland;
- Tekens aan de weg – Tekens aan de wand, C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009;
- www.dodenakkers.nl.
