Het monument
Vorm en materiaal
De Rumolduskapel in Weert is een driezijdig, gesloten zaalkerkje uit de achttiende eeuw. In de kapel staat een beeld, voorstellend een groep gevangenen die wordt gedeporteerd. Tevens zijn in de kapel marmeren tableaus en een bronzen gedenkplaat met daarop een crucifix aangebracht.
Tekst
De tableaus bevatten de namen van oorlogsslachtoffers uit Weert.
Restauratie
In het monumentenjaar 1975 kocht de gemeente Weert de in verval
geraakte kapel aan. Na een grondige restauratie kreeg de kapel de
bestemming van gedachteniskapel.
Wijziging
De bronzen gedenkplaat hing
aanvankelijk in het pensionaat Sint-Louis, maar werd later (toen het
pensionaat werd afgebroken) door de broeders aan de Rumolduskapel
geschonken.
De geschiedenis
De Rumolduskapel in Weert is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. De gedenkplaat herinnert aan de overval door de Sicherheitspolizei op de leiders van de provinciale onderduikorganisatie die op 21 juni 1944 in het pensionaat Sint-Louis bijeenwaren.
Bij een persoonscontrole op 16 juni 1944 op het NS-baanvak Gouda-Utrecht constateerde de bezetter dat op het persoonsbewijs van D.C. Jesse de kleur van de vingerafdruk niet juist was. Jesse bleek tevens in het bezit te zijn van twee blanco persoonsbewijzen en een notitieboekje. De verzetsman werd overgedragen aan de Sicherheitsdienst in Utrecht. De illegale activiteiten hadden een zodanige druk op Jesse gelegd dat hij overspannen was geraakt. In die labiele toestand viel hij in handen van 'Kriminal-Oberassistent SS-Hauptscharführer' Ernst Wehner. Diens aandacht werd vooral getrokken door een aantekening in Jesse's notitieboekje: 'Vergadering Limburg, Theo Roermond'. Toen Wehner dreigde bij twee joodse kleuters in het bijzijn van hun moeder de armpjes en beentjes te zullen breken, verbrak Jesse zijn stilzwijgen. Onder dwang van Wehner belde hij de man die in zijn notitieboekje stond: of hij (Jesse) nog eens met de gewestelijke L.O. zou kunnen vergaderen. De nietsvermoedende Theo van Helvoort liet weten dat de gewestelijke L.O. de volgende dag (21 juni 1944) in Weert bijeen zou komen.
De Sicherheitspolizei kwam onmiddellijk in actie. De in Maastricht gestationeerde SD'er Richard Nitsch nam het besluit om met tien Sipo's in een wagen van de marechaussee naar Weert te rijden. Ook Wehner vertrok met vier assistenten naar Weert. Daar was de gewestelijke L.O. al vanaf de morgenuren in het pensionaat Sint-Louis aan het vergaderen. Van Helvoort haalde Jesse op het afgesproken tijdstip van de trein en beiden wandelden naar het pensionaat. Nitsch volgde onopvallend op honderd meter. Terwijl de verzetsmensen aan het vergaderen waren, haalde Nitsch uit de bioscoop tegenover het klooster-pensionaat een aantal Duitse militairen. Hun werd opgedragen het pensionaat te omsingelen. Een portier doorzag de bedoelingen van de bezetter en stormde naar de vergaderruimte. Maar het was te laat. Er werd op de deuren gebonsd en er klonken geweerschoten. De verzetsmensen stoven alle kanten uit. Van Helvoort kroop in een leslokaal achter de verduisteringsschermen en werd niet gevonden, twee anderen verscholen zich op zolder onder stoffige schilderijen. De districtleider uit Venray, Joe Russel, kon in een lessenaar kruipen. Sef Mulders (de Maastrichtse vertegenwoordiger in de onderduikorganisatie) zag kans zijn papieren te vernietigen, maar werd ontdekt op een toilet en naar de binnenplaats van het klooster gebracht. Daar zag hij kapelaan Jacques Naus en Jan Hendrikx uit Venlo, kapelaan Giel Berix uit Heerlen, Guus Hermans uit Weert, Wim Janssen uit Vierlingsbeek en Jacques Knops uit Simpelveld tegen een muur staan. Behalve deze zeven kopstukken van de onderduikorganisatie werd ook de kloosteroverste, A.H.J. Merx, gearresteerd. De verhoren duurden twee maanden. Nitsch mishandelde vooral de kapelaans Naus en Berix en ook Jacques Knops. De Weerter-groep kwam in Duitse kampen terecht. Alleen Sef Mulders kwam daar levend van terug. Nog tijdens de oorlog kwam het verzet erachter wie de verrader was. Tweemaal mislukten pogingen hem te liquideren. Na de oorlog verklaarde Jesse onder zware druk bezweken te zijn. Op 11 maart 1946 werd Jesse van rechtsvervolging ontslagen.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument staat bij het kerkhof aan de Molenpoort, op de splitsing van de Coenraad Abelsstraat en de St.-Rumoldusstraat te Weert.
Bron
Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 van H.J. Mans en A.P.M. Cammaert. (Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994). ISBN 90 70356 67 8.
