Het monument
Vorm en materiaal
Het monument ‘De Ooievaars’ in Den Haag is een marmeren gedenksteen met een afbeelding van de davidster.
Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:
‘H.V.V. DE OOIEVAARS
1940 1945
TER HERINNERING
AAN UW GEVALLEN VRIENDEN.’
Wijzigingen
Bij het afbreken van het scheidsrechtersgebouw in Kijkduin is ook de herdenkingssteen afgebroken. Hierdoor was het lange tijd onduidelijk wat er met de plaquette gebeurd was. In oktober 2020 werd duidelijk dat de plaquette bij de verhuizing van de HSV uit Kijkduin door René den Hartogh van de ondergang was gered door hem mee naar huis te nemen.
De geschiedenis
Het monument ‘De Ooievaars’ in Den Haag is opgericht ter nagedachtenis aan alle leden en donateurs van deze vroegere, Joodse voetbalvereniging die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter zijn omgebracht.
De Haagse voetbalclub ‘De Ooievaars’ werd opgericht in 1911 ‘om het slappe joodsche lichaam lenig en sterk te maken en het verdwijnende saamhorigheidsgevoel te versterken’. In die tijd werd de Haagse Jodenbuurt geteisterd door drinkende en gokkende jongeren. Een voetbalclub zou hen van de straat kunnen houden, vermoedden de oprichters. Met veel symboliek werd ‘De Ooievaars’ opgericht in een streng niet-alcoholisch café.
Aanvankelijk zou de club Vitesse gaan heten. Maar toen bleek dat er in Arnhem al een club met die naam was, werd gekozen voor het dier dat in het wapen van Den Haag centraal stond. Het clubtenue was geel-zwart, net als bij de beroemde stadsgenoot HVV. De veelvuldige landskampioen was destijds zeer populair onder de Haagse Joden en diende als inspiratiebron.
Al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kregen de spelers van de Joodse voetbalclub te maken met antisemitisme. In de zomer van 1941 werd ‘De Ooievaars’ wegens een verordening van de Duitse bezetter opgeheven. Veel leden van de voetbalclub hebben de oorlog niet overleefd. Voor het uitbreken van de oorlog beschikte de voetbalvereniging over negen elftallen. Toen de oorlog in 1945 was afgelopen waren er nog maar vier leden over, de rest was door de Duitsers vermoord.
Toen de oorlog dus was afgelopen putten de enkele overgebleven leden eind 1945 kracht om ‘De Ooievaars’ te heroprichten. Er werd besloten om als gemengde vereniging verder te gaan, maar de club zou nooit haar Joodse karakter verliezen. De club kreeg bij deze heroprichting veel hulp van de gemeente Den Haag. In 1986 hield voetbalclub ‘De Ooievaars’ op te bestaan.
Dankzij de jaarlijkse 4 mei herdenkingen gaat het Joodse karakter van ‘De Ooievaars’ niet verloren. De ceremonie vindt telkens plaats in het clubhuis van de Haagse Scheidsrechtersvereniging (HSV), waar de plaquette hangt.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst in het clubgebouw van de Haagse Scheidsrechtersvereniging, gelegen aan de Kijkduinsestraat te Den Haag.
Bronnen
- Stichting Haagsche Voetbalvereniging ‘De Ooievaars’, Herdenking 1940-1945;
- Krantenartikel NRC Handelsblad van 4 mei 2007.
- De Haagse Voetbalhistorie. 30 oktober 2020. ‘Gedenksteen van HVV de Ooievaars is terecht.
Voor meer informatie
Website De Haagse Voetbalhistorie.
