Het monument
Vorm en materiaal
Het gedenkraam in de Oosterkerk van Aalten is een gebrandschilderd glas-in-loodraam. Het gedenkraam is 8 meter hoog.
Teksten
Boven het raam staat de bijbeltekst (Jes. 58:8a) die luidt:
'UW LICHT ZAL DOORBREKEN ALS DE DAGERAAD'.
De tekst in het midden van het raam luidt:
'UIT DANKBAARHEID VOOR HULP IN OORLOGSTIJD,
SOLI DEO GLORIA'.
De bijbeltekst (Jes. 16:3b) linksonder luidt:
'VERBERG DEN VERDREVENE
EN VERMELD DEN OMZWERVENDE NIET'.
De bijbeltekst (Jes. 58:7a) rechtsonder luidt:
'IS HET NIET DAT GIJ DEN HONGERIGE UW BROOD MEEDEELT
EN DE ARME VERDREVENEN IN HUIS BRENGT'.
Symboliek
Ontwerper Marius Richters heeft in het gedenkraam verschillende symbolen uit de bezettingstijd uitgebeeld. Centraal staan de figuren van een boer en een boerin, omringd door hongerende kinderen en een onderduiker. Aan weerszijden is een afbeelding van marcherende Duitse soldaten met gevelde bajonet. Linksbeneden ziet men een schare uitgehongerde, om hulp smekende vrouwen en kinderen, rechts een groep mensen aan wie hulp is geboden en die bevoorraad naar huis terugkeren. Boven wordt met de afbeelding van een metselaar en een ploegende boer de wederopbouw uitgebeeld. Het geheel wordt beschenen door een brandende fakkel van de Nederlandse maagd met ontplooide vlag. In de zijramen zijn symbolen van de vier evangelisten en van Mozes en Jesaja aangebracht. Het linkerzijraam draagt het wapen van Scheveningen vanwege de in Aalten ontvangen gastvrijheid voor evacués. In het rechterzijraam staat een afbeelding van de davidster.
Wijziging
In 1947 zijn ter voltooiing twee kleine zijramen toegevoegd. Het linkerraam bevat de afbeelding van 'het zegel der Gereformeerde Kerk van Kralingen', het rechterraam 'het zegel der Aaltensche Gereformeerde Kerk'.
De geschiedenis
Het gedenkraam in de Oosterkerk herinnert de inwoners van Aalten aan de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw.
Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de hulp die de Aaltense bevolking heeft geboden aan kinderen, joden, onderduikers en hongerlijders. In juli 1940 kwam een eerste groep van 23 kinderen uit Rotterdam naar de Achterhoek. Zij hadden het bombardement op hun stad meegemaakt en konden enkele weken tot rust komen bij pleeggezinnen in Aalten. In totaal zijn circa 800 kinderen tijdelijk in de Achterhoek geweest. Niet veel later werden ook onderduikers gehuisvest. Tevens werden er tijdens de voedselschaarste door de Aaltense bevolking levensmiddelen verzonden naar Rotterdam, Amsterdam en andere steden.
Onthulling
Het monument is onthuld op 13 juli 1946 door dominee Delleman uit Rotterdam. Van deze plechtigheid is een reportage op de radio uitgezonden door de NCRV.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Bronnen
- Gemeente Aalten;
- Aalten in Oorlogstijd, J.G. ter Horst (Aalten, Boekhandel Messink & Prinsen). ISBN 9090008802;
- Het Aaltensche gedenkraam, Th. Delleman;
- De Aaltensche Courant van 15 juli 1976;
- Trouw van 16 juli 1946.
