Bunnik, monument in Fort bij Rijnauwen

Vorm en materiaal
Het monument in Fort bij Rijnauwen in Bunnik is een uit bakstenen opgetrokken herdenkingsmuur met een gedenkplaat van natuursteen. In reliëf wordt een staande vrouwenfiguur met gebogen hoofd afgebeeld. In een perk, dat door een hekwerk omsloten wordt, staan zeven gedenkstenen in een U-vorm met de opening naar de ingang. Het bloembed is 10 bij 15 meter. De bijhorende klokkenstoel geeft door middel van ongelijke staanders weer dat het leven kort of lang(er) kan duren.

Teksten
De tekst op het monument luidt:

‘OPDAT WIJ NOOIT VERGETEN.’

De tekst op de zeven gedenkstenen luiden:

‘GEVALLEN VOOR HUN VADERLAND
1940 – 1945
JHR. WILLEM G. RÖELL (37 JAAR), FRIEDRICH H.A. DRUIJF (43), LODEWIJK J. PETERS (33), MARTINUS J.M. DEREMAUX (25), JOHANNES ADRIAANSE CAPPEL (28), BERNHARD E.L. IMMERZEEL (23), PIET M.A. HUURMAN (25), EDUARD E. VAN RAALTE (24), WILLEM TH. PAHUD DE MORTAGNES (21), MENKO H.H. KÖNIG (25), CHARLES O. VAN DER PLAS (22)’.

‘GEVALLEN VOOR HUN VADERLAND
LEDEN VAN DE ORANJEWACHT
GEFUSILLEERD OP 9 JULI 1942
EVERT VAN DEN BERG (26), JOHAN H.J. BOERRIGTER (36), JOHAN DONS (27), FRANS HEINEKAMP (43), PETRUS F.A. HOEFSLOOT (49), HENDRIK M.E.P. MAERTENS (33), GEORGE H. VAN DER PLOEG (52), LEONARDUS L. TWIJNSTRA (38), PETRUS W.G. VAN DE WEYER (52)’.

‘OPDAT WIJ NOOIT VERGETEN
DOODGESCHOTEN OP 25 JULI 1944
OP DEZE PLAATS
GERRIT J. VAN DEN BOOGERD (35)
ANTONIUS F. SLOT (25)
MARTINUS A. LELIVELT (48)’.

‘HIER VIELEN VOOR HET VADERLAND
VOOR EEN DUITSCH VUURPELOTON
OP 9 OCTOBER 1943
LEDEN VAN DE VERZETSORGANISATIE ERKENS
WILLEM A. BEUKELMAN (38), JAAP CORNELISSE (38), ALPHONSE H.L. DRESEN (58), NICOLAAS E. ERKENS (48), JULES G.H.J. GOFFIN (46), KAREL JACOBS (PATER HUGO, 42), RAPHAËL GRAAF DE LIEDERKERKE (40), PIET MUHREN (PATER STEPHANUS, 35), CORNELIS H.A. SMEETS (51), MICHIEL H.A. SMEETS (56), NICOLAAS A. STEMPLES (36).’

‘GEVALLEN VOOR HUN VADERLAND
1940 – 1945
ADRIAAN G. SMIT (22), H.J.M. VAN GENUGTEN (31), THEODORUS FROOM (34), GERRIT DE RUIJTER (33), BERNARDUS F. NIEUWENHUIS (28), JOHANNES GROOTHUIS (34), E. ZWEERS (-)’.

‘GEVALLEN VOOR HUN VADERLAND
1940 -1945
E.D. ERKENS (-), HENDRIKUS BLIJDESTEIN (42), VINCENT J.M. VAN HESTEREN (23), GERRIT J. LAAGWATER (50), JOHANNES VAN VEENENDAAL (38), PIERRE J.A. CLAVAREAU (35), HENDRIK VAN BEZOOIJEN (42), ADRIANUS C. ARDON (27), HENDRIK P. DE BIE (48), AART KOEDOOD (43)’.

‘GEVALLEN VOOR HUN VADERLAND
1940 – 1945
DE ONBEKENDE VERZETSSTRIJDER’.

‘IN MEMORIAM
CHRISTIAAN CORMEILLE DUTILH
GEBOREN ROTTERDAM 5 MAART 1915
GEFUSILLEERD FORT RHIJNAUWEN
24 FEBRUARI 1944
HIJ GAF ZIJN LEVEN VOOR HET VADERLAND’.

De tekst bij de klokkenstoel luidt:

‘DEZE KLOK IS AFKOMSTIG VAN DE LUCASKERK IN
UTRECHT. DE KLOKKESTOEL IS TER GELEGENHEID VAN
DE VEERTIGSTE DODENHERDENKING OP 4 MEI 1985,
ONTWORPEN, VERVAARDIGD EN GEPLAATST DOOR ONS
BESTUURSLID JOOP DEN OUDEN.
OVERLEDEN 23 JULI 1985.

STICHTING HERDENKINGSMONUMENT RHIJNAUWEN.’

Wijziging
De zeven gedenkstenen zijn in 1981 bij het monument geplaatst. De klok, die afkomstig is uit de gesloopte Utrechtse Lucaskerk, is in 1985 op een betonnen sokkel aan het monument toegevoegd.

Het monument in Fort bij Rijnauwen herinnert de inwoners van Bunnik aan alle verzetsmensen die hier door de bezetter zijn gefusilleerd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden op Fort bij Rhijnauwen verzetsstrijders uit heel Nederland en België gefusilleerd. Op de plek waar nu de herdenkingsmuur staat, zijn op 9 oktober 1943 elf leden van de Nederlands-Belgische verzetsgroep Erkens (met schuilnaam ‘Chaperon Rouge’) gefusilleerd. Op het Terraveld stonden zes palen waar tussen de 250 en 500 mensen zijn geëxecuteerd. Onduidelijk is echter wie al deze slachtoffers waren. In 1981 heeft de Stichting Herdenkingsmonument Rhijnauwen 51 namen van slachtoffers kunnen achterhalen.

De namen van de 51 slachtoffers luiden:

Adrianus C. Ardon, Evert van den Berg, Hendrik van Bezooijen, Hendrik P. de Bie, Hendrikus Blijdestein, Johan H.J. Boerrigter, Gerrit J. van den Boogerd, Willem A. Breukelman, Johannes Adriaanse Cappel, Pierre J.A. Clavareau, Jaap Cornelisse, Martinus J.M. Deremaux, Johan Dons, Alphonse H.L. Dresen, Friedrich H.A. Druijf, Christiaan Cormeille Dutilh, E.D. Erkens, Nicolaas E. Erkens, Theodorus Froom, H.J.M. van Genugten, Jules G.H.J. Goffin, Johannes Groothuis, Frans Heinekamp, Vincent J.M. van Hesteren, Petrus F.A. Hoefsloot, Piet M.A. Huurman, Bernhard E.L. Immerzeel, Karel Jacobs (pater Hugo, Aart Koedood, Gerrit J. Laagwater, Martinus A. Lelivelt, Raphaël Graaf de Liederkerke, Hendrik M.E.P. Maertens, Menko H.H. König, Willem Th. Pahud de Mortagnes, Piet Muhren (pater Stephanus, Bernardus F. Nieuwenhuis, Lodewijk J. Peters, Charles O. van der Plas, George H. van der Ploeg, Eduard E. van Raalte, Antonius F. Slot, Cornelis H.A. Smeets, Michiel H.A. Smeets, Adriaan G. Smit, Nicolaas A. Stemples, Jhr. Willem G. Röell, Gerrit de Ruijter, Leonardus L. Twijnstra, Johannes van Veenendaal, Petrus W.G. van de Weyer en E. Zweers.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1946.

Locatie
Het monument is geplaatst op het Terraveld in Fort bij Rijnauwen aan de Rhijnauwenselaan te Bunnik. Voor bezichtiging van het monument dient men contact op te nemen met de beheerder van staatsbosbeheer, de heer Van Barneveld of met de secretaris van de Stichting Fort Rhijnauwen herdenkingen, de heer Van Aartsen.

Bronnen

• Oorlogsmonumenten in de Provincie Utrecht van Ingrid van Beuzekom, Roland Blijdenstijn en Rob van Olderen. Stichtse Monumenten Reeks (Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 1995). ISBN 90 5345 062 9;
• www.dodenakkers.nl.
• De gevallenen in de Forten van Utrecht 1940-1945 van A.M. Overwater. Uitgegeven ter gelegenheid van de 4 mei-herdenkingen 1997 in Fort de Bilt en Fort Rijnauwen. ISBN 90-71767-09-4.