Het monument
Vorm en materiaal
Het monument in Fort De Bilt te Utrecht is een wit natuurstenen beeld van een vrouwenfiguur met kind en hond. In haar rechterhand houdt de vrouw een lauwerkrans vast. Het beeld is geplaatst op een gemetseld muurtje. Onder het beeld is een plaquette van witte natuursteen en een ijzeren kruis aangebracht. Voor het beeld is een bloemenperk aangelegd. Bij het gedenkteken is tevens een klokkenstoel met luidklok geplaatst. Ook bevinden zich bij het monument drie natuurstenen plaquettes met namen van slachtoffers.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
‘DEN VADERLANDT GHETROUWE
BLYF ICK TOT INDEN DOET’.
Symboliek
Het beeld staat symbool voor het gezin dat niet meer compleet is. De lauwerkrans in de hand van de vrouw is een teken van rouw.
Wijziging
In 1995 is het monument uitgebreid met plaquettes waarop de namen van verschillende fusillade-slachtoffers staan vermeld. Op deze plaquettes blijken veel personen onjuist te staan vermeld. Stichting Herdenkingsmonument Fort de Bilt gaat alle zes de naamstenen met in totaal 139 namen weghalen en opnieuw laten maken.
De geschiedenis
Het monument in Fort De Bilt in Utrecht is opgericht ter nagedachtenis aan de verzetsstrijders die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter werden gefusilleerd.
In de bezettingsjaren werd het noordelijke deel van het fort gebruikt als fusilladeplaats. Verzetsmensen uit heel Nederland werden hier geëxecuteerd. In afwachting van hun dood werden zij in een betonnen commandopost ondergebracht. De commandopost was voorzien van een luchtverversingsmachine, die de gevangenen zelf moesten bedienen.
Op de bunkerwanden bevinden zich nog enkele opschriften en een gedicht. Het monument staat op de plaats waar in de Tweede Wereldoorlog de houten fusilladepalen stonden.
Uit onderzoek is gebleken dat er op de plaquettes bij het monument veel verkeerde namen te staan. Zo staan er namen vermeld van personen die niet bij Fort de Bilt zijn gefusilleerd, maar bijvoorbeeld op de Leusder Heide. De fouten zijn ontstaan doordat de namenlijst direct is overgenomen van een namenlijst die afkomstig was uit het Utrechtse verzet. Historicus Victor Frederikin merkte een aantal van deze fouten op en historicus Jim Terlingen heeft hierover in de media gepubliceerd.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1949 door de weduwe van een verzetsman.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich naast de bunker in het noordelijke deel van Fort De Bilt te Utrecht.
Bronnen
- Oorlogsmonumenten in de Provincie Utrecht, Ingrid van Beuzekom, Roland Blijdenstijn en Rob van Olderen. Stichtse Monumenten Reeks (Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 1995). ISBN 90 5345 062 9;
- Veel verkeerde namen op oorlogsmonument Fort De Bilt | Historiek.Voor meer informatie
Verborgen, niet vergeten, RTV Utrecht, 31 maart 2012.
Getuigenverhaal
Achter oorlogsmonumenten gaan verhalen schuil. In de documentaires uit de reeks ‘Sprekende Beelden’ ontdek je deze verhalen aan de hand van getuigenverhalen. Bekijk in onderstaande video het verhaal bij dit monument.
