Het monument
Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Herbaijum (gemeente Franekeradeel) is een zwarte gedenksteen. De fundering van de steen is een zwerfkei. Het gedenkteken is 70 centimeter hoog, 47 centimeter breed en 17 tot 12 centimeter diep.
Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:
‘RIJKJE VAN MEEKEREN
27_4_1895 HINDELOOPEN
† 18 NOV. 1944
JULIUS GAST
28_2_1893 GRONINGEN
[Davidster] 18 NOV. 1944
BOTE LIEUWE DIJK
6_2_1899 HARDEGARIJP
† 18 NOV. 1944
FALLEN YN ‘T FERSET’.
Digitaal Joods Monument
Het joodse oorlogsslachtoffer dat op dit gedenkteken vermeld staat, is tevens opgenomen in het ‘Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland‘. Hierin vindt u meer informatie over deze persoon met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje ‘Geschiedenis’ op deze pagina kunt u op de persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.
De geschiedenis
Het verzetsmonument in Herbaijum (gemeente Franekeradeel) is opgericht ter nagedachtenis aan drie verzetsmannen die hier op 18 november 1944 door de bezetter zijn geëxecuteerd, te weten
De namen van de drie slachtoffers luiden:
Bote Lieuwe Dijk, Julius Gast en Rijkje van Meekeren.
De fusillade was een represaille voor het plegen van sabotagedaden op de oude rijksweg tussen Leeuwarden en Harlingen. Op aanraden van de geallieerden hadden verzetsmensen daar kopspijkertjes gestrooid.
Rijkje van Meekeren en Bote Lieuwe Dijk werden gedood omdat ze betrokken waren geweest bij de spoorwegstaking.
Julius Gast, was afkomstig uit Scharnegoutum. Deze 51-jarige joodse handelsagent was tijdens de bezetting met zijn vrouw en zoon ondergedoken. Hij werd echter door de Sicherheitsdienst gearresteerd en in de strafgevangenis van Leeuwarden opgesloten. Zijn gezin heeft de oorlog overleefd.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van de voormalige wethouder van de gemeente Rauwerderhem en lid van de Friese Museumraad, de heer Y. Damsma uit Irnsum. De gemeente Franekeradeel heeft het monument bekostigd en draagt samen met Vereniging Dorpsbelang Herbaijum zorg voor het onderhoud.
Onthulling
Het monument is onthuld op 18 november 1988 door burgemeester Hartkamp.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst aan de oude weg van Franeker naar Harlingen tussen kilometerpaaltje 21 en 22, nabij het dorp Herbaijum (gemeente Franekeradeel). Volg vanaf de oude rijksweg de afslag naar nr.42. Na ongeveer 50 bevindt het monument zich aan de linkerzijde van de weg.
Bronnen
- Gemeente Franekeradeel;
- Verzetsmuseum Friesland: www.verzetsmuseum.nl;
- Joodse Oorlogsmonumenten in de provincie Friesland van H. Hamburger en J.C. Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 2001). ISBN 90 5294 222 6.
