Het monument
Vorm en materiaal
Het bevrijdingsmonument in Alteveer (gemeente Stadskanaal) is een betonnen zuil. Onder het gedenkteken liggen twee burgerslachtoffers en een Poolse militair begraven. De zuil is 1 meter 50 hoog, 1 meter 30 breed en 30 centimeter diep.
Tekst
De tekst op de zuil luidt:
'T.K. BERNARD GRABOWSKI.
POLISH FORCES.
GEVALLEN BIJ DE BEVRIJDING
VAN TANGE – ALTEVEER,
13 APRIL 1945'.
De geschiedenis
Het bevrijdingsmonument herinnert de inwoners van Alteveer (gemeente Stadskanaal) aan de bevrijding van Tange-Alteveer op 13 april 1945. Tijdens de gevechten tussen de geallieerden en de bezetter sneuvelde de Poolse militair Bernard Grabowski. Ook raakten twee dorpsbewoners dodelijk getroffen door granaatscherven.
Begin april 1945 naderden de geallieerden in hoog tempo de provincie Groningen. De bevrijding van de provincie voltrok zich in drie regio's: de grensstreek tussen Musselkanaal en de Dollard, de stad Groningen en het 'bruggehoofd Delfzijl'. Leden van het plaatselijk verzet waren er in geslaagd 'De IJzeren Klap' te behouden. Dit was de enige brug over het Stadskanaal in de wijde omgeving die nog niet was vernield. Een verkenningseenheid van de Eerste Poolse Pantserdivisie, onder leiding van generaal S.W. Maczek, maakte van deze kans dankbaar gebruik en overschreed op 11 april bij Musselkanaal de provinciegrens. Nog dezelfde dag rukten de Polen verder op en bereikten Stadskanaal en Mussel.
De volgende dag werd Onstwedde bevrijd. Bij Tange-Alteveer (ten westen van Onstwedde) bevond zich een verkenningseenheid van het Duitse 'Marinefestungsbataillon 359'. Toen Poolse pantservoertuigen op 13 april dit dorpje bereikten, opende de bezetter het vuur. De Poolse verkenners trokken zich terug, waarna hun artillerie Alteveer beschoot. Twee dorpsbewoners kwamen bij deze strijd om het leven. Na Alteveer met artillerie beschoten te hebben, vielen de Polen in de middag aan. Poolse tanks schoten een schuur in brand, waarin zich Duitse marinesoldaten hadden verschanst. Vanuit die schuur werd de Poolse militair Bernard Grabowski doodgeschoten. Toen de Duitsers even later de brandende schuur uit renden, liepen ze recht in een kogelregen van Poolse mitrailleurs. Het gevecht was snel beslist. Negen Duitsers sneuvelden en de overige militairen van het 'Marinefestingsbataillon' gaven zich over. Daarmee was Tange-Alteveer bevrijd.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1945.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich op de Algemene begraafplaats, achter de N.H. Kerk aan de Beumesweg te Alteveer (gemeente Stadskanaal).
Bronnen
- Gemeente Stadskanaal;
- Chr. basisschool 'De Höchte';
- Sporen van strijd in de provincie Groningen van Franz Lenselink (Groningen, Commissie 'Sporen van strijd', i.o.v. het Gemeentelijk 5 Mei Comité Groningen, april 2000). In dit boekje staat een autoroute beschreven, die voert langs sporen van de verbitterde strijd in april en mei 1945. De oplage bestaat uit 2.000 exemplaren.
