Naar overzicht
Naar overzicht
  • Het monument
  • Leg een bloem
  • Uw verhaal

Het monument

Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Onstwedde (gemeente Stadskanaal) bestaat uit een hardstenen tegel en een natuurstenen gedenksteen in een omlijstingsplateau van veldkeien. Op de tegel is in reliëf een kruisteken aangebracht. Het monument is 1 meter 40 hoog, 1 meter breed en 14 centimeter diep. Naast het gedenkteken is een kunststof gedenkplaat geplaatst in een frame van metaal.

Teksten
De tekst op de gedenksteen luidt:

‘NOOIT MEER
1940 – 1945’.

De tekst op de tegel luidt:

‘MISSCHIEN IS ER HOOP’.

Op de tegel staat ook een Hebreeuwse versie van deze tekst.

De tekst op de gedenkplaat luidt:

‘DORPSGENOTEN DIE HUN LEVEN LIETEN:
HERMANNUS HAAN – 31 JR
JAN HIDDING AZN. – 22 JR
LAMMERT KIEWIET – 29 JR
JACOB KORSSE – 28 JR
JAN LUKENS AZM. – 24 JR
JACOB MEIJER – 77 JR
MOZES MEIJER – 32 JR
SALOMON MEIJER – 65 JR
SAMUEL SIMON MEIJER – 84 JR
SCHOONTJE MEIJER – 68 JR
SIMON MEIJER – 34 JR
CAROLINA MEIJER-JACOBSON – 64 JR
HERBERT MENKEL – 24 JR
KARL MENKEL – 58 JR
CAROLINA MENKEL-VAN DEN BERG – 53 JR
HENDRIK NOBBE – 30 JR
ROELF NOMDEN – 21 JR
DERK OSSEL – 42 JR
JOHANNES TIPKER – 25 JR
GEERT VOS – 21 JR
HARM WESSELS – 25 JR
JAN WEVER – 31 JR

GEALLIEERDE STRIJDERS DIE IN ONSTWEDDE BEGRAVEN ZIJN:
VICTOR GORDON BROWN – G.B. – 21 JR
DAVID ALISTAIR SPARROW – G.B. – 21 JR’

Symboliek
Het kruis is niet alleen een symbool van het christelijke geloof, maar herinnert tevens aan het offer dat de oorlogsslachtoffers brachten voor een leven in vrijheid.

Wijzigingen
De gedenkplaat met namen is in 1997 aan het monument toegevoegd.

Digitaal Joods Monument
Een aantal joodse oorlogsslachtoffers dat op dit gedenkteken vermeld staat, is tevens opgenomen in het ‘Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland‘. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.

Onder het kopje ‘Geschiedenis’ op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.

De geschiedenis

Het oorlogsmonument in Onstwedde (gemeente Stadskanaal) is opgericht ter nagedachtenis aan 22 medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen om het leven zijn gekomen. Tevens herinnert het aan 2 Britse militairen die in de strijd tegen de bezetter zijn gesneuveld en begraven zijn in Onstwedde.

De namen van de 22 omgekomen medeburgers luiden:

Harmannus Haan, Jan Hidding, Lammert Kiewiet, Jacob Korsse, Jan Lukens, Jakob MeijerMozes Meijer, Salomon Meijer, Samuel Meijer, Schoontje Meijer, Simon Meijer, Carolina Meijer-Jacobson, Herbert Menkel, Karl Menkel, Carolina Meijer-van den Berg, Hendrik Nobbe, Roelf Nomden, Derk Ossel, Johannes Tipker, Geert Vos, Harm Wessels en Jan Wever.

De namen van de twee omgekomen Britse militairen luiden:

Victor Gordon Brown en David Alistair Sparrow.

Op het monument staat de leeftijd van Carolina Meijer-Jacobson anders vermeld dan in het Digitaal Joods Monument.

Oprichting
Het monument is een uit 1985 daterend initiatief van Henk Haan, de verzetsman uit Vosseberg, broer van Harmannus. Op 4 mei 1988 vond de dodenherdenking voor het eerst bij het monument op de Lougbrink plaats.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1988.

Oorlogsslachtoffers

Achternaam Voornamen Geboren Overleden

De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.

Meer informatie

Bronnen

  • Gemeente Stadskanaal;
  • Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Groningen van H. Hamburger en J.C. Regtien, met medewerking van Fr. van Echten. (Bedum, Uitgeverij Profiel, 1998). ISBN 90 5294 172 6;
  • Dhr. M.H.Haan.

Meer informatie
Er zijn 13 filmpjes gemaakt over de oorlog in Ontswedde. bekijk ze hier.

Leg een bloem bij dit monument

Klik op onderstaande knop om een digitale bloem bij dit monument te leggen. Je kunt kiezen uit een rode gerbera, een witte roos of een blauwe Iris. Ook is het mogelijk om een persoonlijke boodschap toe te voegen. Nadat het formulier is verstuurd toont de bloem op deze pagina (vergeet niet om de pagina opnieuw te laden). 

Leg een bloem

Persoonlijke bijdragen van onze bezoekers

M.H. Haan | 21 apr 2023

Mijn Verhaal bij het oorlogsmonument te Onstwedde, Hardingstraat.

Aanleiding van mijn verhaal bij het oorlogsmonument van Onstwedde (Hardingstraat) is de bovenste naam op het namenbord: Harmannus Haan – 31 jaar. Harmannus was mijn oom; ik heb ‘oom Mans’ helaas niet gekend. Harmannus Haan: daar waar het kon pleegde hij verzet vanuit de toenmalige familieboerderij “Veldzicht” te Vosseberg, Onstwedde. Harmannus zijn broer, mijn vaker Henk Haan (verzetsnamen Henk Brands en Dubbele Henk) was vanaf 1941 betrokken bij allerlei verzetsactiviteiten tegen de bezetter, waaronder verschillende overvallen op distributie- en postkantoren en gemeentehuizen.

Henk was ook één van de overvallers op het distributiekantoor te Slochteren, 21 juli 1944 (zie: https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/4300/slochteren-monument-distributiekantoor-40-45).

Een geslaagde overval maar met een zwarte rand: twee overvallers werden al snel na de overval dood geschoten door de SD te Eenum; een derde overvaller werd opgepakt en overleed te Sachsenhausen. Een vierde (indirect) slachtoffer was mijn oom Harmannus Haan. Hij was niet bij deze overval betrokken. Door verraad, binnen het verzet, kwam de SD achter het adres van overvaller Henk Haan en in de nacht van 21 op 22 juli 1944 overviel de SD familieboerderij “Veldzicht”, op zoek naar overvaller Henk. Natuurlijk was mijn vader daar niet. Als represaille voor Henk zijn overval te Slochteren werd zijn broer Harmannus op lafhartige wijze dood geschoten door de SD. Mijn vader heeft dit zijn hele leven niet kunnen verwerken en heeft hierover nooit met mij kúnnen praten. Hij uitte zich o.a. door het nemen van een initiatief in 1985 voor het oprichten van het oorlogsmonument van Onstwedde (Hardingstraat). In 1988 vond hier de eerste 4 mei herdenking plaats.

Daarvóór, in 1982, zorgde mijn vader voor het aanbrengen van een gedenkplaat voor zijn broer Harmannus aan een muur van de (nu inmiddels voormalige) familieboerderij (zie: https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/4330/onstwedde-monument-voor-harmannus-haan).

Dankzij de huidige eigenaren van de voormalige familieboerderij hangt de gedenkplaat voor Harmannus nog steeds op deze (beladen) plek; zij hebben oprechte interesse in en belangstelling voor deze (mijn) familiegeschiedenis 1940-1945. Mijn familie is hen dankbaar.

Verwijzingen, daar waar mogelijk met toestemming:

* Ik verwijs graag naar het in 2021 verschenen boek “De muren hebben oren – Oorlogsverhalen uit Onstwedde” (Chonda Luring – te Velde, Onstwedde) waarin 40 oorlogsverhalen van, door en rondom Onstwedders zijn opgetekend, waaronder, in de verhalen 13 en 27, de geschiedenis rondom Harmannus Haan;

* Het boekje “Schoenen met lusjes” (Onstwedde – 2005) vertelt ook verhalen uit de Onstwedder geschiedenis ’40 – ’45;

* Ook verwijs ik, middels linkjes, naar 3 filmpjes van Onstwedde-Info daterend uit mei 2020, een serie van 24 filmpjes; de linkjes kunt u kopiëren en plakken.

Middels de twee volgende linkjes komt u uit bij twee korte filmpjes waarin één van de eigenaren voornoemd details voorleest over deze geschiedenis (3e rij – film 2 en 4)

https://onstwedde.info/videos.html?category=1#gallery2240-82

https://onstwedde.info/videos.html?category=1#gallery2243-84

en middels het volgende linkjes ziet u een filmpje uit dezelfde serie als hierboven, over (het ontstaan van) het oorlogsmonument van Onstwedde, Hardingstraat (4e rij – film 3).

https://onstwedde.info/videos.html?category=1#gallery2253-89.

 

“Opdat wij niet vergeten”

 

Martin Haan, Zuidlaren, 8 april 2023.


Heeft u een persoonlijk verhaal met betrekking tot dit monument en/of de geschiedenis waarnaar deze verwijst? Deel uw verhaal hier en help ons de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden.

Let op: wilt u een wijziging voor deze monumentpagina (zoals een correctie of aanvulling) doorgeven? Maak dan gebruik van de formulieren.

Heeft u een vraag of wilt u ons iets anders melden? Kijk bij de veelgestelde vragen of stuur ons een bericht.

Tooltip contents