Het monument
Vorm en materiaal
Het monument voor de familie Lever te Sneek (gemeente Súdwest-Fryslân) is een gedenksteen. De zerk is geplaatst op het graf van Jan Lever.
Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:
‘HENDRIK JAKOB LEVER
GEBOREN 16 JUNI 1891 TE GRONINGEN
OVERLEDEN 8 MAART 1945 TE DACHAU
JAN LEVER
GEBOREN 11 AUGUSTUS 1922 TE GRONIN-
GEN, OVERLEDEN 21 JULI 1944 TE EENUM
HENDRIK JAKOB LEVER
GEBOREN 26 DECEMBER 1923 TE GRONIN-
EN, OVERLEDEN 18 AUG. 1944 TE VUGHT.
IK HEB DEN GOEDEN
STRIJD GESTREDEN, IK
HEB DEN LOOP GEËIN-
DIGD, IK HEB HET GE-
LOOF BEHOUDEN. VOORTS
IS MIJ WEGGELEGD DE
KROON DER RECHT-
VAARDIGHEID / 2 TIMO
THEUS 4, VERZEN 7 EN 8A’.
De geschiedenis
Het monument voor de familie Lever te Sneek is opgericht ter nagedachtenis aan de verzetsmannen Jan Lever en Hendrik Jakob Lever jr. en sr., die in de strijd tegen de bezetter zijn omgekomen.
Jan Lever werd geboren op 11 augustus 1922 in Groningen. Hij was boekhouder bij het elektrotechnisch bedrijf van Willem Santema in Sneek en later directeur van de Sneker radiocentrale. Tijdens de bezetting werkte Lever onder de schuilnaam ‘Jan de Boer’ in de illegaliteit. De verzetsgroep Lever bestond uit onder anderen vader, twee zoons en dochter Meta Lever. De groep verspreidde illegale bladen en haalde joodse landgenoten uit de grote steden en bracht hen in Friesland naar onderduikadressen. De familie Lever woonde aan het Kleinzand in Sneek en had vaak joden in huis die wachtten op een definitief onderduikadres. In de nacht van 16 op 17 november 1943 overviel de Sicherheitsdienst het hoofdkwartier aan het Kleinzand. Enkele leden van de groep konden zich op het nippertje in veiligheid stellen door over de daken te vluchten. Vader Hendrik Jacob Lever sr. werd samen met het joodse meisje Rosa IJzerman gearresteerd. Beiden keerden niet terug uit het concentratiekamp. De 53-jarige Hendrik Lever stierf op 8 maart 1945 in Dachau.
Jan Lever verliet Sneek en ging naar Drachten. Aangezien de bezetter hem zocht, trok Jan verder en sloot hij zich aan bij de Groninger Knokploeg. Op 21 juli 1944 werd het distributiekantoor in Slochteren overvallen, waarbij Lever ook betrokken was. Een personeelslid van het kantoor alarmeerde de bezetter. De drie KP’ers waren nog maar net met de buit bij de landbouwer Molenkamp in Eenum aangekomen, toen een overvalwagen het erf op reed. Er ontstond een vuurgevecht, waarbij Lever werd gedood. Hij werd begraven op de Algemene begraafplaats te Sneek.
Zijn broer Hendrik Jan Lever jr. werd geboren op 26 december 1923 in Groningen. De 20-jarige typograaf, die ook tot de Levergroep behoorde, was ondergedoken bij de veehouder Pieter Reitsma in Lions. Op 25 mei 1944 werd Hendrik tijdens een overval op de boerderij van zijn gastheer aangeschoten. Beiden werden gearresteerd en eindigden hun leven voor het vuurpeloton in Vught op 18 augustus 1944.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich op de Algemene begraafplaats te Sneek (gemeente Súdwest-Fryslân).
Bronnen
- Verzetsmuseum Friesland;
- Gemeente Sneek;
- Tekens aan de weg – Tekens aan de wand van C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009.
