Het monument
Vorm en materiaal
Het herdenkingsraam in de Sint Martinikerk te Sneek (gemeente Súdwest-Fryslân) is een gebrandschilderd glas-in-loodraam, bestaande uit verschillende panelen. Het raam is 6 meter 30 hoog en 2 meter 50 breed.
Tekst
De tekst op het gedenkraam is een gedicht van Fedde Schurer en luidt:
‘GOD IS IN HEECH EN STERK KASTIEL,
IN TAFLECHT FOAR DY’T LIJE.
AL WANKT FORDJER FAN FJUR EN STIEL,
SYN MACHT SIL US BIFRIJE.’
Symboliek
Onderaan zijn de wapens van Canada en Nederland aangebracht. Daarboven links ‘de oorlogsdemon’ met als achtergrond tussen rook en vuur de toren van Rotterdam, de eerste verwoeste stad. Rechts ‘de dood’, de trawant van ‘de oorlogsdemon’. Op de achtergrond zijn de ruïnes te zien van de kerk van Arnhem, de tweede verwoeste stad. Op de voorgrond bevinden zich doden en gewonden.
De rookwolken gaan over in de twee bovenliggende panelen. Het linkerpaneel beeldt ‘het verzet’ uit. Midden in dit paneel bevindt zich een ridderfiguur te paard met gesloten helm, vlag en schild met Nederlandse leeuw. Het geheel wordt van onderen afgesloten door prikkeldraad, duinen en helmplanten. Het rechterpaneel symboliseert ‘de bevrijding’, met werkende en rustende boeren, een zaaier en korenschoven. Tussen deze figuren staat een koningin te paard, die de terugkeer van het Koninklijk Gezag symboliseert. Van onderen wordt dit paneel afgesloten met vogels, vissen en bloemen. Boven in deze beide raamgedeelten worden de wapens van de gemeente Sneek en de provincie Friesland afgebeeld.
De kop van het raam symboliseert ‘het kerkelijk verzet’. Links een afbeelding van Mozes en Aäron uit het Oude Testament, met de leeuw als symbool van moed. Rechts staan de apostelen Johannes en Petrus uit het Nieuwe Testament, met de arend als symbool van de scherpe, vooruitziende blik. De leeuw en de arend slaan hun klauwen in een draak die boven in het midden ligt. Achter de wolken komen lichtstralen vandaan, die zich voortzetten tussen de wapens van Friesland en Sneek. De kop wordt bovenaan afgesloten door twee engelen die de bazuin blazen.
De geschiedenis
Het herdenkingsraam in de Sint Martinikerk te Sneek (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan de Canadese soldaten die tijdens de bevrijding van de stad zijn gesneuveld.
De plannen voor een gedenkraam ontstonden direct na de bevrijding. Onder andere door materiaalschaarste duurde het echter vrij lang voor het raam vervaardigd en geplaatst kon worden.
Onthulling
Het monument is onthuld op 3 september 1949 door de Canadese ambassadeur in Nederland, Zijne Excellentie Pierre Dupuy. Bij de plechtigheid sprak burgemeester L. Rasterhoff over ‘Het nationale verzet’, de heer S. Havinga als voorzitter van de Stichting Sneek 1940-1945 over ‘Het illegale verzet’, ds. H. van Niel over ‘Het kerkelijk verzet’ en ambassadeur Pierre Dupuy over ‘De bevrijding’. Bij de onthulling waren onder meer aanwezig de Commissaris van de Koningin in Friesland, mr. H.P. Linthorst Homan, het gemeentebestuur van Sneek, verschillende Sneker predikanten, de Deken van Sneek en een vertegenwoordiging van Rijksmonumentenzorg.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het gedenkraam bevindt zich in de Sint Martinikerk, gevestigd aan de Grote Kerkstraat te Sneek (gemeente Súdwest-Fryslân).
Bronnen
- Verzetsmuseum Friesland;
- Tekens aan de weg – Tekens aan de wand van C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009;
- Gemeente Sneek.
