Het monument
Vorm en materiaal
De plaquette Scholtenshuis in Groningen (gemeente Groningen) bestaat uit een plaquette van donker natuursteen met daarop een tekst in reliëf.
Teksten
De tekst op de eerste plaat luidt:
‘SCHOLTENSHUIS 1940-1945
HIER STOND HET HUIS VAN HET NAZISME,
VAN HAKENKRUIS EN VAN SS.
HIER GAVEN ZIJ GERMAANSE LES
IN GRUWELIJK SADISME.
HIER HEBBEN ZIJ,
DIE VOOR DE VRIJHEID STREDEN,
ONMENSELIJK GELEDEN.’
Wijziging
Oorspronkelijk bevonden zich aan de oostwand en de Naberpassage twee plaquettes. De eerste plaat was bevestigd aan het pand van studentenvereniging ‘Vindicat’, in de Naberpassage te Groningen. Vroeger stond hier het Scholtenhuis. De tweede plaat bevond zich bij de ingang van de Naberpassage, nabij de eerste plaquette. In verband met de herontwikkeling van de Oostwand van de Grote Markt waren de plaquettes jarenlang niet meer voor het publiek toegankelijk. In februari 2013 zijn de plaquettes in aanwezigheid van nabestaanden, verzetsmensen en familie verwijderd. De plaquette van Casper Naber is aan zijn familie overhandigd, de plaquette die herinnert aan het Scholtenhuis kreeg een tijdelijk onderkomen in het stadhuis. Op 13 september 2021 is de plaquette herplaatst in de nieuwe Naberstraat. De plaquette heeft een plekje gekregen aan de zijkant van het Westcord Hotel. Bij de ceremonie waren verschillende nabestaanden en burgemeester Koen Schuiling (VVD) van de gemeente Groningen aanwezig. Schuiling hield een korte toespraak waarna de plaquette onthuld werd. Ook werd het straatnaambord ‘Naberstraat’ onthuld.
De tekst op de tweede plaquette luidde:
‘DE NABERPASSAGE DANKT HAAR NAAM AAN DE
GRONINGER VERZETSSTRIJDER CASPER A.J. NABER
16 MAART 1906 – 11 NOVEMBER 1944.
IN HET SCHOLTENHUIS DAT OP DEZE PLEK STOND, GAF HIJ ZIJN LEVEN
IN DE STRIJD TEGEN DE BEZETTER.’
De geschiedenis
De plaquette Scholtenshuis herinnert de inwoners van Groningen aan het Scholtenhuis aan de Grote Markt, waar vanaf september 1944 het hoofdkantoor van de Sicherheitsdienst was gevestigd. In dit pand werden verzetsmensen (die op de zolder gevangenzaten) door de bezetter ondervraagd en gemarteld. Hierdoor kreeg het pand een zeer slechte reputatie (‘voorportaal van de hel’). Bij de bevrijding van de stad is het gebouw afgebrand.
Casper Naber, naar wie de straat is vernoemd, was een verzetsstrijder die op 11 november 1944 zelf een einde aan zijn leven maakte door uit een van de ramen van het Scholtenhuis te springen. Hij wilde zo ontkomen aan martelingen door de SS en er zeker van zijn dat hij geen informatie kon doorgeven.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich aan de zijkant van het Westcord Hotel in de Naberstraat, de straat die de Grote Markt en de Nieuwe Markt met elkaar verbindt.
Bronnen
- Gemeente Groningen;
- Stichting 4 Mei Herdenking Groningen;
- OOG Radio en Televisie. ‘Scholtenhuis-plaquette teruggeplaatst: “Een struikelsteen, waar je mentaal over kunt vallen”.
