Herdachte groepen: Verzet Nederland
Adopteer dit monument.

Het monument

Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Haelen is een houten gedenkplaat, geplaatst op een gemetseld voetstuk.

Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:

'GEVALLEN
VOOR
GOD EN VADERLAND

PATER B. V. BECKHOVEN † 1945
PATER L. BLEIJS C.S.S.R. † 1945
RECTOR G. V.D. BOORN † 1944
KAPELAAN E. GOOSSENS † 1945
KAPELAAN J. NAUS † 1945
KAPELAAN S. RAMAKERS † 1945
KAPELAAN A. SARS † 1945
H. GOMMANS † 1944
A. HERMANS † 1944
J. HERMANS † 1945
J. HOUBERS † 1940
P. HOUBERS † 1944
F. NIES † 1944'.

De geschiedenis

Het verzetsmonument in Haelen is opgericht ter nagedachtenis aan de dertien aalmoezeniers en leiders van de toenmalige jeugdbeweging 'Jonge Wacht' die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de strijd tegen de bezetter zijn omgekomen.

De namen van de slachtoffers luiden:

B. v. Beckhoven, L. Bleijs, G. v.d. Boorn, H. Gommans, E. Goossens, A. Hermans, J. Hermans, J. Houbers, P. Houbers, J. Naus, F. Nies, S. Ramakers en A. Sars.

Tijdens de bezetting zijn veel burgers via het katholieke verenigingsleven in het verzetswerk verzeild geraakt. Dat gebeurde bijvoorbeeld met veel leden van de R.K. verkennerij toen deze beweging door de bezetter werd verboden. Het riskante verzetswerk was hoofdzakelijk gebaseerd op vertrouwen. Daarom kwamen mensen veelal terecht bij figuren uit de vroegere verkennerij die ze goed kenden. Veel verzetsgroepen waren gesitueerd rond krachtige persoonlijkheden uit katholieke (jeugd)bewegingen als de 'Jonge Wacht' en de 'Jonge Werkman'. Zij waren de drijvende krachten van het verzet en de hulp aan onderduikers.

Na de Duitse inval probeerde aartsbisschop De Jong het katholieke verenigingsleven in al zijn verschijningen consequent en principieel verre te houden van de invloedssferen van de nazi-propaganda. In het bisdom Roermond was het vooral de secretaris van bisschop Lemmens, drs. Leo Moonen, die met vele priesters uit het diocees het nationaal-socialisme bestreed. Gaandeweg werd de hulp aan onderduikers steeds omvangrijker. De uit Helden afkomstige en aan de Venlose Sint-Martinuskerk verbonden kapelaan Jacq Naus deed met succes een beroep op zijn collega's toen hij de organisatie van steun aan onderduikers naar diverse locaties wilde uitbreiden. Dit omdat de parochiekapelaans goede contacten onderhielden met de plaatselijke bevolking en de jeugd.

Ook kapelaan Emile Goossens deed tijdens de oorlog veel denk- en organisatiewerk voor het verzet. Hij zette voor geallieerde piloten, joodse medeburgers en ondergedoken verzetsmensen vluchtlijnen uit tot in België en Noord-Frankrijk. Goossens werd bij toeval gearresteerd toen de Sicherheitspolizei in de vroege ochtend van 29 juni 1944 'het kasteeltje' in Nunhem omsingelde. De arrestatie van kapelaan Goossens gebeurde nauwelijks een maand nadat hij had besloten in het Nunhemse kasteeltje onder te duiken. Bij het verhoor een dag later in het Huis van Bewaring te Maastricht, constateerden de SD'ers Nitsch en Ströbl dat ze bij toeval een uiterst belangrijke verzetsman hadden opgepakt. Nitsch maakte samen met de onbehouwen Schut (een SD'er van Nederlandse afkomst) gebruik van een lat met aangescherpte uiteinden. Na afloop waren Goossens' handen, rug en zitvlak kapotgeslagen. Bovendien werd de hele nacht een keihard spelende radio voor de deur gezet, zodat hij niet aan slapen toekwam. De volgende dag werden de folteringen herhaald, maar Goossens liet niets los over zijn verzetswerk. Begin augustus 1944 werd de kapelaan overgebracht naar Vught. Via Oranienburg kwam hij terecht in het concentratiekamp Bergen-Belsen, waar hij op 42-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van uitputting door een besmettelijke ziekte.

Locatie
Het monument is geplaatst rechts van het hoofdgebouw van het buitencentrum 'De Spar' te Haelen.

Bronnen

• Bedreigd Bezet Bevrijd - Gids ter herinnering aan 5 jaar oorlog in het Leudalgebied van Chris Clout, Cor Jansen en Harrie Mintjens (Haelen, Stichting Herdenkingsmonument Militairen). ISBN 90-901 4704-7;
• Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 van H.J. Mans en A.P.M. Cammaert. (Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994). ISBN 90 70356 67 8.