Herdachte groepen: Verzet Nederland
Ontwerper: Cephas S. Stauthamer (1899-1983)
Onthulling: 1947
Adopteer dit monument.

Het monument

Vorm en materiaal
Het monument aan de Anne Frankstraat in Amsterdam is een gedenkmuur met reliëf.

Tekst
De tekst op de gedenkmuur luidt:

'5 MEI 1945 SNEUVELDEN HIER BIJ
DE ONTZETTING VAN HUN KAMERADEN
RENEE PYCK HERMAN DE KOK
JOH. VAN REEDE FLIP B. JERNBERG'.

Wijziging
Door sloop- en bouwactiviteiten was het werk van Cephas Stauthamer een tijd niet te zien, maar het is in 1998 teruggeplaatst in de nieuwbouw op hoek van Anne Frankstraat/ Valkenburgerstraat.

De geschiedenis

Het monument aan de Anne Frankstraat in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan de vier leden van de Binnenlandse Strijdkrachten die hier op 5 mei 1945 sneuvelden terwijl zij hun kameraden trachtten te bevrijden.

De namen van de vier slachtoffers luiden:

Flip B. Jernberg, Herman de Kok, Renee Pyck en Johannes van Reede.

Op zaterdag 5 mei 1945 was de Duitse capitulatie een feit, maar de Canadese strijdtroepen hadden Amsterdam nog niet bereikt. Leden van de Binnenlandse Strijdkrachten hadden op verschillende plaatsen in de stad stellingen ingenomen, om de orde te handhaven. In gebouw De Leeuw aan de Valkenburgerstraat waren ongeveer 150 manschappen van de geneeskundige troepen verzameld. In gebouw De Valk, gelegen aan dezelfde straat, zat de compagniestaf. Rond half tien die avond marcheerde de Grüne Polizei met vijftig man de straat in en forceerde de deur van De Leeuw. De meeste leden van de BS, vrijwel allen ongewapend, vluchtten naar de bovenste etage. Een van hen slaagde erin de BS-post aan de nabijgelegen Nieuwe Herengracht te waarschuwen. De groep gevangenen werd naar buiten gedreven en met de handen omhoog tegen de muur gezet en gefouilleerd. De commandopost aan de Nieuwe Herengracht zond achttien gewapende BS-mensen richting gebouw De Leeuw. Het kwam tot een schietpartij, waarbij vier leden van de BS om het leven kwamen en vijf gewond raakten. De vier slachtoffers waren Renee Pyck, Herman de Kok, Johannes van Reede en Flip B. Jernberg. Aan Duitse zijde waren er acht doden en twintig gewonden. Een aantal leden van de BS werden gevangen genomen door de Grüne Polizei. Zij werden op 6 mei bevrijd.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1947 en bevond zich aan de gevel van gebouw De Leeuw.

Locatie
Het monument is geplaatst op de hoek van Anne Frankstraat/ Valkenburgerstraat in Amsterdam.

Bronnen

• Om nooit te vergeten - Amsterdamse monumenten en gedenktekens ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog van Mies Bouhuys en Boris Klatser. (Bussum, Produktie Uitgeverij Thoth, 1995). ISBN 90 6868 124 9;

• Vertel de verhalen van Frans Heddema en Margit Willems, uitgegeven door Stadsdeel Amsterdam-Centrum (2005). ISBN 90-9019166-6.