Herdachte groepen: Algemeen, Geallieerde militairen
Ontwerper: Siep van den Berg (1913-1998)
Onthulling: 1980
Adopteer dit monument.
Dit monument is in schooljaar 2018-2019 geadopteerd door OBS Louis Bouwmeesterschool.
Het monument
Vorm en materiaal
Het monument op het Sierplein in Amsterdam is een abstract beeld van een vogel die uit zijn kooi opstijgt. Het beeld staat sinds 1994 op een stenen podium in de vorm van een driehoek. De driehoek doet denken aan de Duitse concentratiekampen, waar de gevangenen een driehoek van een bepaalde kleur op hun kleding moesten dragen. Op de drie punten staan plantschalen. Aan de lange zijde tegenover het monument zijn treden, als toegang voor kransleggers.
Tekst
De tekst op het voetstuk luidt:
S VD B.'
De tekst op de herdenkingstegel luidt:
'DEZE TEGEL HERDENKT TWEE BRITSE VLIEGERS VAN DE ROYAL AIR FORCE (RAF). ZIJ STIERVEN OP 23 JUNI 1940, TOEN HUN BOMMENWERPER BRISTOL BLENHEIM IV, GETROFFEN DOOR DUITS VUUR, NEERSTORTTE IN DIT GEBIED.
SGT PETER EDWARD FREDERICK ADAMS (23), BOORDSCHUTTER
SGT WILLIAMS JOHN BARRETT (23), WAARNEMER
ZIJ VIELEN VOOR ONZE VRIJHEID'
THIS PLAQUE COMMEMORATES TWO BRITISH RAF AIRMAN WHO DIED JUNE 1940, WHEN THEIR BRISTOL BLENHEM IV AIRCRAFT CRASHED IN THIS AREA AFTER IT WAS HIT BY ENEMY FIRE.
AIR GUNNER SERGEANT PETER EDWARD FREDERICK ADAMS (23)
OBSERVER SERGEANT WILLIAM JOHN BARRET (23)
THEY SACRIFICED THEIR LIVES FOR OUR FREEDOM'.
Het monument stond oorspronkelijk in een grasveldje langs de Pieter Calandlaan, hoek Johan Huizingalaan. Bij de herinrichting van de omgeving in 1994 ontstond een plein, het Sierplein. Het monument werd uitgebreid en kreeg een centrale plek. Hierbij is het beeld op een stenen podium geplaatst. Op 4 mei 2017 werd een gedenktegel aan het monument toegevoegd ter nagedachtenis aan twee Britse vliegers van de Royal Air Force (RAF). Zij stierven op 23 juni 1940, toen hun bommenwerper Bristol Blenheim IV, getroffen door Duits vuur, neerstortte in dit gebied.
De geschiedenis
Het monument op het Sierplein in Amsterdam herinnert aan de bevrijding in 1945.
Op 4 mei 2017 werd een gedenktegel onthuld voor twee Britse vliegers: waarnemer William Barrett en boordschutter Peter Adams. Zij behoorden tot RAF-squadron 107. Op 23 juni 1940 waren zij met piloot J. W. D. Stephens vanuit Wattisheim op hun terugtocht van Duitsland (Soest). Luchtafweergeschut of een Duitse jager raakte hun toestel rond 8 uur 's avonds boven stedelijk Amsterdam. De piloot kon voorkomen dat de Blenheim neerstortte in de bebouwde kom. Hij crashte in een polder bij de Sloterweg, niet ver van het Luchtvaart Laboratorium (nu Anthony Fokkerweg). Stephens kon als enige aan een parachute ontkomen, hoewel er op hem geschoten werd. Hij brak zijn linker been bij de landing, werd verpleegd, krijgsgevangen gemaakt en overleefde de oorlog. William Barrett en Peter Adams stierven in het toestel. Het lichaam van Barrett werd nog tijdens de oorlog geborgen en begraven op de Oosterbegraafplaats te Amsterdam. De overblijfselen van Peter Adams werden bij de opgraving van het toestel in 1951 gevonden en overgebracht naar begraafplaats het Jonkerbos te Nijmegen.
Oprichting
De oprichting van het monument was een initiatief van het 4-mei comité Slotervaart.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1980. Het stond in een grasveldje langs de Pieter Calandlaan, hoek Johan Huizingalaan. Bij de herinrichting van de omgeving in 1994 ontstond een plein, het Sierplein. Het monument werd uitgebreid en kreeg een centrale plek.
De Britse consul, John Cameron-Webb, onthulde in 2017 een nieuwe tegel samen met twee leerlingen van de Louis Bouwmeesterschool. Hij sprak de volgende woorden:
"Vrede is niet gratis. Van 1939 tot 1945 heeft de Royal Airforce 70,253 mensen, grotendeels bomber command, verloren; Sergeant Adams en Barrett waren twee daarvan. Als zeer jonge mannen hebben zij hun toekomst opgeofferd voor ons heden. They gave their tomorrows for our todays. En dankzij dit monument, zullen we ze niet vergeten." Evenals de heer N. Purkis van The Royal British Legion legde hij tijdens de bloemenhulde een krans. Stadsdichter K. Schippers eindigde de voordracht van zijn 5-mei-gedicht met het noemen van de namen van de twee vliegers.
Bronnen
- Om nooit te vergeten - Amsterdamse monumenten en gedenktekens ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog van Mies Bouhuys en Boris Klatser. (Bussum, Produktie Uitgeverij Thoth, 1995). ISBN 90 6868 124 9;
- Pim Ligtvoet, In de schaduw van de oorlog. 1940-1945 in de polders van Amsterdam Nieuw-West. Stichting de Driehoek 2015. ISBN 978-94-90586-12-6 http://www.epibreren.com/ww2/raf/107_squadron.html: 23/06/1940 Soest (NL)
Pim Ligtvoet | 15 mei 2017
Het beloofde land
Stadsdichter K. Schippers
(Sierplein 4 mei 2017)
Voetballen bij de Hoofdweg, de familie
van oom Maurits is dan al vermoord. Dat
horen we pas later. Don't Fence Me In op
de radio, Would You Like to Swing on a Star.
Onze vlag van verbandgaas hangt nog niet
uit. Je weet dat je wordt bevrijd, zonder
dat het je is verteld. Ren je met je
broer naar het Hoofdwegland, vier, vijf
vliegtuigen, hoog in de lucht, vallen er
pakketten uit, verspreid over het gras,
schaduwen van vliegtuigen deinen er-
overheen. Wil je een doos opensnijden,
'mag niet, alles naar Albert Heijn', een
man verzamelt de pakketten. Staan we in de rij
voor chocola, melk, spek, eet
ik een paar uur later cornedbeef. Smaak
van de bevrijding, heb je nog nooit, het
komt van zo ver, ik braak het uit, te vet.
Huisnummer in witkalk is mijn adres, morgen
hoor ik Skyliner van Charlie Barnet, ooit
speelt Lex van Weren trompet in de City als
hij terug is uit Auschwitz. Gras achter de
Hoofdweg, het beloofde land waar vijf jaar
eerder de Royal Air Force gaf wat zij had,
boordschutter sergeant Peter Edward Frederick
Adams (23), waarnemer sergeant William John
Barrett (23), Duits afweergeschut, 23 juni 1940,
stortten ze neer, blijven ze altijd bestaan.