Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan de Maaskade te Grave is een bronzen parachute, die is gedrapeerd over de kademuur. Het monument is 2 meter 30 hoog en 70 centimeter breed.
Tekst
De tekst op het gedenkteken luidt:
‘AAN DE OVERZIJDE VAN DE MAAS
LANDDE OP 17 SEPT. 1944
HET 504DE REGIMENT
VAN DE 82E AIRBORNE DIVISIE
UIT GEHEEL AMERIKA KWAMEN JONGE MANNEN
WAARVAN SOMMIGEN NAUWELIJKS VOLWASSEN
OM ONS DE VRIJHEID TE BRENGEN,
ALLEMAAL AMERIKANEN
– WIJ ZULLEN HEN NOOIT VERGETEN’.
De geschiedenis
Het monument aan de Maaskade herinnert de inwoners van Grave aan de bevrijding op 18 september 1944 door het Amerikaanse 504e regiment van de 82e Airborne Divisie.
Grave werd bevrijd tijdens operatie ‘Market Garden’. Operatie ‘Market Garden’ was een groot offensief van 17 tot 26 september 1944, waarmee de geallieerden vanuit België een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland wilden veroveren. Luchtlandingstroepen moesten in een bliksemsnelle aanval bruggen in Noord-Brabant en Gelderland veiligstellen. Er werden drie complete divisies gedropt: de 101ste US Airborne Divisie bij Son (ten noorden van Eindhoven) en Veghel, de 82ste US Airborne Divisie bij Grave en Groesbeek (ten oosten van Nijmegen) en de 1ste Britse Airborne Divisie ten westen van Oosterbeek. Later volgde ook nog de landing van de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade bij Driel. Vanuit België moest het Britse 30e Corps via de veroverde bruggen oprukken naar het IJsselmeer.
Tijdens de operatie kreeg het 504e Para Infanterie Regiment van Reuben Tucker de opdracht de bijna 600 meter lange Maasbrug bij Grave te veroveren. Op 17 september 1944 werd de verkeersbrug van beide zijden benaderd door de parachutisten. Door vlak bij de zuidelijke oprit te landen, werd de bezetter verrast en konden de geallieerde manschappen razendsnel de oprit in bezit krijgen. Daarna werd ook de noordelijke oprit veroverd en kon aan generaal Gavin worden gemeld dat ‘brug 11’ was overmeesterd. Tegen de avond bereikten de geallieerden de stad Grave. Het stadhuis werd ingericht als commandopost van het 2de Bataljon van het 504e Para Infanterie Regiment, ofwel ‘Cider White’. Het regiment had als radiocode de naam ‘cider’. De drie bataljons waaruit elk regiment bestond, droegen als codenamen ‘red’, ‘white’ en ‘blue’. Na enkele dagen werd de verdediging van de Maasbrug overgenomen door de Prinses Irene Brigade.
Bij de Amerikaanse luchtlandingstroepen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Ook rondom Eindhoven vielen de bruggen grotendeels in handen van de Amerikaanse para’s.
Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. Onder leiding van luitenant-kolonel John D. Frost slaagde het 2de bataljon van de 1ste Parachutisten Brigade van de 1ste Airborne Divisie erin om de noordelijke oprit van de oude Rijnbrug te bezetten en deze oprit tijdens de daaropvolgende strijd dagenlang onder controle te houden. De Engelse para’s bij de Rijnbrug en rondom Oosterbeek werden echter verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich met zware verliezen overgeven. De landing van de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade bij Driel was te laat om nog van enige hulp te kunnen zijn aan de belegerde Engelse luchtlandingstroepen. Ook de opmars van het 30e corps liep ernstige vertraging op door onder andere aanvallen van in de haast samengestelde Duitse eenheden.
Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt. Wel was dankzij de samenwerking van Amerikaanse en Engelse soldaten een deel van Noord-Brabant en Gelderland in geallieerde handen terechtgekomen. Vanuit deze strook vrij gebied van Eindhoven naar Arnhem (‘de Corridor’ genoemd) werd in de maanden daarna de rest van Brabant bevrijd. Tijdens operatie ‘Market Garden’ zijn boven Nederland 35.000 parachutisten gedropt, waarvan circa 11.000 bij Arnhem zijn geland. Slechts 2400 man is het gelukt om na gevechten in Oosterbeek en Arnhem de Rijn terug over te steken naar de Betuwe. De overige soldaten raakten gewond, werden gedood of zijn krijgsgevangen gemaakt. In totaal zijn meer dan 17.000 militairen van de luchtlandings- en grondtroepen gesneuveld, gewond geraakt of vermist. Dit verliescijfer was hoger dan tijdens de invasie in Normandië (D-Day).
De meeste Amerikaanse militairen zijn herbegraven in Amerika. Britse en Canadese militairen blijven begraven in het land waar zij zijn gesneuveld.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1987.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is gedrapeerd over de kademuur van de Maaspoort aan de Maaskade te Grave.
Bronnen
- Gemeente Land van Cuijk;
- In het spoor van Market Garden – Monumenten en gedenktekens Noord-Brabant van Jacq van Eekelen e.a. (Den Dungen, Market Garden Comité, 1998);
- Ter nagedachtenis en ter bezinning – Oorlogs- en verzetsmonumenten in Nijmegen en omgeving van Margreet Janssen Reinen, Miep Janssen Reinen-Wannet en Ab Uijen. (Molenhoek 1994). ISBN 90-71832-25-2.
