Herdachte groepen: Burgerslachtoffers, Verzet Nederland
Ontwerper: Charles Vos (ontwerp), Firma Sillen en Co. (uitvoering)
Onthulling: 2 september 1956
Adopteer dit monument.
Vorm en materiaal
Het monument voor kapelaan J.W. Berix in Meers (gemeente Stein) is een borstbeeld van brons. Het beeld is geplaatst op een zuilvormig voetstuk van lichte en zwarte baksteen. Voor het beeld ligt een zwart granieten plaquette. Het beeld is 85 centimeter hoog, 50 centimeter breed en 30 centimeter diep. Het voetstuk is 1 meter 15 hoog, 60 centimeter breed en 42 centimeter diep.
Teksten
De tekst op het voetstuk luidt:
'NIEMAND HEEFT
GROTER LIEFDE
DAN HIJ DIE ZIJN
LEVEN GEEFT
VOOR ZIJN
VRIENDEN
JOAN.15-13'.
Op de plaquette zijn de namen van dertien oorlogsslachtoffers uit Stein aangebracht.
Restauratie
De gedenkplaat is in 1967 vernieuwd.
Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
---|---|---|---|
Berix | Jan Willem | 12-04-1907 | 13-03-1945 |
Weet u of er op dit monument een naam voorkomt die ook bij de Oorlogsgravenstichting bekend is? Ga dan naar de website van de Oorlogsgravenstichting, zoek de persoon in de database en koppel dit monument aan deze persoon. U moet hiervoor wel een account aanmaken bij de Oorlogsgravenstichting. Na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Het monument voor kapelaan J.W. Berix in Meers (gemeente Stein) is opgericht ter nagedachtenis aan de kapelaan die actief was in het verzet. Ook worden met het gedenkteken dertien inwoners van de gemeente Stein herdacht die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.
Jan Willem Berix werd na zijn priesterstudie in Roermond en Rolduc kapelaan van de Pancratiusparochie te Heerlen. In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het verzet. Zijn verzetsnaam was Giel. Hij werd districtleider van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers. In maart 1944 werden door verraad in Weert zeven kopstukken uit de onderduikershulp gearresteerd. Berix was een van hen. Hij werd op transport gesteld naar Vught, waar hij aan een zwaar verhoor werd onderworpen door de SD'er Schut. Schut mishandelde hem zo afschuwelijk, dat zijn baas Nitsch (zelf ook berucht in dat opzicht) hem vermaande. Maar de kapelaan bleef zwijgen. De medegevangenen maakten zich ernstig zorgen over de kapelaan, vanwege zijn toch al zwakke gezondheid. In zijn cel hield Berix vanaf een stoeltje dat eerst nog op een tafel was gezet, via de luchtkoker die als een klankkast door het gebouw liep, korte preken. Dit deed hij elke dag; hoe slecht hij er na een verhoor ook aan toe was.
Op 6 september 1944 werd kapelaan Berix met nog tachtig tot honderd gevangenen in een veewagen geduwd met bestemming concentratiekamp Sachsenhausen. Daar werd hij in de Heinkel vliegtuigfabriek tewerkgesteld. Met zijn lotgenoten bad hij voor een spoedige thuisreis. Net als vele anderen raakte Berix besmet met dysenterie. Hij werd naar de ziekenbarak gebracht en herstelde in eerste instantie. Maar hij keerde gebroken terug in het kamp. Half oktober 1944 werd hij van de anderen afgezonderd en via Sachsenhausen naar Bergen-Belsen vervoerd. Berix kwam terecht in barakken die vuil en verwaarloosd waren en vol ongedierte zaten. Na enkele dagen stierf kapelaan Berix (naar men aanneemt) op 13 maart 1945.
Oprichting
De oprichting was een initiatief van Oud-Stoottroepers. Het borstbeeld is bekostigd door de gemeente Stein. De grond waarop het monument staat is beschikbaar gesteld door Rijkswaterstaat.
Onthulling
Het monument is onthuld op 2 september 1956 door burgemeester Corten.
Bronnen
Voor meer informatie
Kleine Monumenten in de Gemeente Stein van Hub Spronkmans en Gerrit Lemmens (Uitgeverij Spaan Elsloo, 1995).
Arnold Schunck | 30 april 2017
Ik heb een viertalige familiewebsite gemaakt, waarop ruimschoots aandacht aan het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt besteed, want mijn ouders hebben daaraan ook deelgenomen. Mijn vader was rayonleider van de LO in Valkenburg en had daardoor veel met Giel Berix te maken. Zij hebben de oorlog gelukkig overleefd, zodat mijn vader in staat was, alles op te schrijven.
http://www.aachen-webdesign.de/verzet/biogrPS.php?lang=nl#herDistributie