Het monument
Vorm en materiaal
Het monument ’50 jaar na dato’ in Borne is een gedenkmuur van rode baksteen, waarop een in brons gegoten jas met davidster en een citaat uit de talmud in bronzen letters zijn aangebracht.
Tekst
De tekst op het monument luidt:
‘WIE EEN MENS REDT
REDT DE HELE WERELD’.
Symboliek
Ontwerper en oud-kampgevangene Ralph Prins wilde met dit gedenkteken de jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog verbeelden: ‘In zijn indrukwekkende directheid roept het monument allereerst op tot terugblikken. Dat jasje met die ster waarin men – als men goed kijkt – die ene, weerloze mens nog vermoedt, roept het beeld op van al diegenen die toen, letterlijk, ‘bestempeld’ waren om hun gruwelijke lot te ondergaan. En die onregelmatige afgehouwen stenen waaruit de muur is opgebouwd, doen onverbiddelijk terugdenken aan al die ontijdig en wreed afgebroken levens. (…) Maar niet alleen tot terugblikken wil het monument oproepen. Ook nu nog, vijftig jaar later, worden overal ter wereld mensen afgewezen, verjaagd of vermoord omdat zij ‘anders’ zijn; ‘anders’ naar etnische herkomst, geloof, huidskleur of politieke overtuiging. Daarom is het monument bedoeld als waarschuwing, waarschuwing tegen herhaling in welke vorm dan ook én als wegwijzer naar een hoopvollere toekomst.’
De geschiedenis
Het monument ’50 jaar na dato’ herinnert de inwoners van Borne aan de jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Vanaf het station werd in de loop van 1943 een groot deel van de joodse inwoners van Borne naar het concentratiekamp Sobibor weggevoerd en aldaar omgebracht. De joodse gemeenschap in het dorp telde 117 leden. Slechts een aantal van hen kon veilig onderdak vinden en overleven. Degenen die uit andere kampen terugkeerden, zijn op één hand te tellen.
Onthulling
Het monument is onthuld op 29 september 1993 door de Commissaris van de Koningin in Overijssel, mr. J.A.M. Hendrikx.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich bij het NS-station in Borne.
Bronnen
- Gemeente Borne;
- Brochure Monument Borne – vijftig jaar na dato;
- Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Overijssel van H. Hamburger en J.C Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 2002). ISBN 90 5294 294 8.
