Het monument
Vorm en materiaal
Het monument 'Englandspiel' in Den Haag is een bronzen beeld van een neerstortende engel met verbrandde vleugels ('De val van Icarus'). Het beeld is geplaatst op een voetstuk. Het gedenkteken is 3 meter 60 hoog.
Tekst
De tekst op het voetstuk luidt:
'ZIJ SPRONGEN IN DE DOOD
VOOR ONZE VRIJHEID.
ENGLANDSPIEL
1942 – 1944.
IN DANKBARE HERINNERING AAN DE 54
NEDERLANDSE AGENTEN EN ALLEN DIE
VIELEN IN HET INLICHTINGENWERK.'
Symboliek
Het beeld is een Grieks-mythologische voorstelling van Icarus, die met behulp van vleugels samen met zijn vader Daedalus uit het labyrinth ontsnapte. Ondanks waarschuwingen van Daedalus vloog Icarus te dicht bij de zon, waardoor de was waarmee de veren aan de schouders vastzaten, smolt en Icarus in zee viel en verdronk. Icarus staat symbool voor de 54 geheim agenten (Engelandvaarders) die tijdens de Tweede Wereldoorlog boven Nederland werden gedropt en door de bezetter werden gearresteerd.
De geschiedenis
Het monument ‘Englandspiel’ herinnert de inwoners van Den Haag aan
dit contraspionagecomplot van de bezetter. Tussen 1942 en 1943 werden Nederlandse geheim agenten door de geallieerden boven Nederland gedropt. Direct daarna werden zij door de bezetter gearresteerd. Niemand weet hoeveel Engelandvaarders er in totaal zijn geweest, men schat het aantal op 1.700. Onder hen waren minimaal 48 vrouwen.
Dit zogeheten ‘Englandspiel’ was een contraspionagecomplot van de bezetter. Op een nacht in november 1941 werden twee Nederlandse agenten (in dienst van de Britten) per parachute boven Nederland afgeworpen. Vier maanden later is een van hen door de bezetter gearresteerd.
Hij moest naar Engeland seinen dat hij veilig was aangekomen. De bezetter wist echter niet dat de agent een speciale code gebruikte, voor het geval hij gepakt zou worden. De Britten merkten deze code echter niet op en zonden een nieuwe geheim agent naar Nederland, die ook door de bezetter werd opgepakt. Ook hij moest naar Engeland seinen dat alles veilig was.
Dit ‘Englandspiel’ herhaalde zich tot 1943. Op 29 augustus wisten twee Nederlandse agenten, Ben Ubbink en Pieter Dourlein, uit het gijzelaarskamp Haaren te ontsnapten. Eenmaal terug in Engeland hebben zij de ware gang van zaken uiteengezet.
Van de Engelandvaarders die als geheim agent weer terug naar Nederland gingen, zijn 46 slachtoffer van het Englandspiel geworden. Zij werden naar aanvankelijk naar Haaren gebracht, waar Arie van der Giessen in 1944 overleed. Later werden de gevangenen naar Mauthausen overgebracht, waar in totaal minstens 44 geheime agenten overleden.
Onthulling
Het in 1972 vervaardigde beeld is onthuld op 3 mei 1980 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst aan de rand van de Scheveningse Bosjes, gelegen aan de Hogeweg te Den Haag.
Bronnen
- Gemeente Den Haag;
- Haags Gemeente Archief;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945, Wim Ramaker, Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.
Voor meer informatie
- Namenlijst, Wikipedia.
Voor meer informatie
Op de website www.herdenken-denhaag.nl is meer informatie over dit monument te vinden. De website Sporen uit het verleden, blik op de toekomst is een initiatief van Stichting 3 maart ’45. Met de website wil de stichting duidelijk maken dat herdenken méér is dan terugkijken naar het verleden (1940-1945). Herdenken is ook een brug slaan tussen verleden en heden, als een les voor de toekomst. Uitgangspunt van de website zijn Haagse monumenten uit de bezettingsperiode, gegroepeerd in zeven thema’s: oorlog, bezetting, bevrijding, verzet, terreur, discriminatie en slachtoffers.
