Hellevoetsluis, verzetsmonument

Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Hellevoetsluis is een uit grijsgele baksteen opgetrokken gedenkmuur met een ingemetselde plaquette van zandsteen. Op de plaquette staat een mannenfiguur met brandende fakkel afgebeeld. Het gedenkteken is 1 meter 80 hoog, 4 meter 90 breed en 1 meter 60 diep.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:

‘1940 TER HERINNERING AAN 1945

TH.J. KWANTEN EN P. ORANJE’.

Symboliek
De brandende fakkel symboliseert het verzetsvuur.

Het verzetsmonument in Hellevoetsluis is opgericht ter nagedachtenis aan de Nieuwenhoornse verzetsstrijders Th.J. Kwanten en P. Oranje, die in december 1944 werden gearresteerd en in maart 1945 bij Amersfoort door de bezetter zijn gefusilleerd.

Theodorus Kwanten was lid van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers (L.O.) en plaatselijk commandant van de Ordedienstgroep Voorne-Putten van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In het begin van december 1944 zijn verschillende verzetsmensen uit deze streek door de Wehrmacht gearresteerd. In de avond van 22 december werd ook Kwanten door twee gewapende Duitse militairen opgepakt. Zijn woning werd doorzocht. De wapens, munitie en radio’s die onder het huis waren verborgen, werden echter niet gevonden. Maar op kerstavond werden de verborgen voorwerpen alsnog door de bezetter uit het huis gehaald.

Waarheen Kwanten in eerste instantie werd gebracht, is niet duidelijk. Er gingen geruchten in het dorp dat hij naar de H.B.S. in Brielle was gebracht. Zeker is dat hij enige tijd in de Heesterhof in Oostvoorne werd vastgehouden en later naar de politieke gevangenis in Scheveningen werd overgebracht. Via familie in Den Haag kwam op 2 februari 1945 een bericht binnen dat het Kwanten goed ging. Hij vroeg om broodbonnen, gedroogd brood en vetwaren. Toen er aanwijzingen waren dat hij zou zijn ontsnapt, gingen zijn dochter en schoonzoon regelmatig posten bij het veer in Brielle. Helaas was dit echter niet het geval, want zijn broer, die pogingen in het werk stelde om hem vrij te krijgen, was bij een bombardement omgekomen.

Op 18 mei 1945 kreeg de familie een bericht van het Nederlandse Rode Kruis dat het onderzoek naar de verblijfplaats van Kwanten niets had opgeleverd. Op 31 mei kwam alsnog het bericht dat Kwanten op 8 maart 1945 op het kampterrein in Amersfoort was gefusilleerd en in een massagraf was begraven. Na identificatie heeft op 21 augustus 1945 een herbegravenis plaatsgevonden.

De heer P. Oranje was ook een inwoners van Nieuwenhoorn. In een krantenartikel van De Nieuwe Brielsche Courant van 27 juli 1945 staat het volgende: ‘in december 1944 de Duitse terreur ook op deze eilanden heeft gewoed, op een wijze die ieder diep geschokt heeft. In het begin van die maand werden in totaal acht Nederlanders doodgeschoten en enige dagen voor Kerstmis arresteerde de Duitsers tien inwoners uit onze streek, die er van verdacht werden een verzetsorganisatie te hebben gesticht. Er is nu zekerheid dat van deze tien mensen er vier niet meer in hun gezinnen zullen terugkeren. Op 18 februari 1945 werden de reservekapitein der artillerie ir. P. van der Wallen te Brielle en de wachtmeester der marechaussee W.J.C. Verkerk te Rockanje, tezamen met acht anderen, op een weg te Heinenoord door de bezetter neergeschoten. Op 8 maart 1945 vielen de heer Kwanten, manufacturier te Nieuwenhoorn en de heer P. Oranje, gepensioneerd oppertorpedist eveneens te Nieuwenhoorn, ten offer aan dezelfde moordenaarshanden.’

Onthulling
Het monument is onthuld op 27 september 1947 door burgemeester C.J. van Bommel (van de voormalige gemeente Nieuwenhoorn).

Bronnen

• Gemeente Hellevoetsluis;
• De Nieuwe Brielsche Courant van 27 juli 1945.