Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Voorschoten bestaat uit een zuil van Franse kalksteen uit Euville en een rij van vijf natuurstenen plaquettes. De zuil is 2 meter 20 hoog, 2 meter 10 breed en 1 meter 22 diep. De plaquettes liggen in een rechte schuin oplopende rij, beginnend onder het maaiveld tot enkele tientallen centimeter boven de grond. Het geheel is omgeven door eenvoudige klinkerbestrating. Op de zuil staan de namen van twaalf mensen en op de plaquettes de namen van negenentwintig mensen. Er is op de plaquettes ruimte over gelaten voor toekomstige aanvullingen. Op de plaquettes staan onder andere de namen van de uit Voorschoten afkomstige Joden die zijn vermoord. Ook staan er op de plaquettes de namen van een in de Javazee gesneuvelde militair, omgekomenen in Jappenkampen, militairen die zijn gesneuveld tijdens de koloniale oorlog in Indonesië en Voorschotense burgers.
Tekst
De tekst op de zuil luidt:
‘ZIJ DIE VIELEN
HENRYC A. ADAMSKY
LEENDERT BOUTHOORN
FRANCISCUS C.H. EVERSTEIJN
TEUNIS DE GROOT
FRANS W. KUSTERS
JOHANNES M. LAMBOO
ABRAHAM LIMBURG
WILLEM VAN MULLIGEN
HERMAN H. SCHOUTEN
JOHANNES C. WAGTENDONK
KOENRAAD M. WOLLESWINKEL
EVERT ZUIDMEER
1940 1945’.
De tekst op de plaquettes luidt:
‘HENRI DEURLOO 1908 – 1940 DE GOUDEN LEEUW
CORNELIS P. VAN KOOIJ 1917 – 1940 HOFWEG
HENDRIK L. BUSSINK 1917 – 1940 HOFWEG
LEENDERT VERSTOEP 1922 – 1940 HOFWEG
JACOBUS VAN DER HAM 1918 – 1940 HOFWEG
PETRUS J. WARMENHOVEN 1920 – 1942 JAVAZEE
LEWISE J. POLAK 1887 – 1943 AUSCHWITZ
MAURITS N. VAN SOMEREN 1891 – 1943 AUSCHWITZ
LEONARDUS VAN DER WERF 1902 – 1943 AMBON
MORITZ BOTTWIN 1874 – 1943 SOBIBOR
HENRIETTE PLATZ 1869 -1943 SOBIBOR
ROSALIE PLATZ 1871 – 1943 SOBIBOR
MARDACHIA NAYMANN 1902 – 1943 SOBIBOR
HEINTJE COSMAN 1917 – 1944 AUSCHWITZ
PETRUS L.J. VAN BEMMELEN 1922 – 1944 BERLIN – PANKOW
ABRAHAM SPIRO 1917 – 1944 AUSCHWITZ
PHILIP KOPUIT 1905 – 1944 LEIDSEWEG
DIRK VERSCHOOR 1913 – 1944 LÜNEN
LOUWRENTIUS M. DEN HOLLANDER 1925 – 1944
VEURSEWEG
TEUNIS A. BAAS 1909 – 1944 VEURSEWEG
JAN J. VAN DER MEER 1936 – 1945 RIJNDIJK
JACOBUS J.L. VAN DER MEER 1937 – 1945 RIJNDIJK
PIETER J. VAN DER MEER 1939 – 1945 RIJNDIJK
JACOB STAPPER 1866 – 1945 RIJNDIJK
PIETER VAN BARNEVELD 1883 – 1945 DE HORSTEN
PIETER W. MOL 1921 – 1945 NARCISSTRAAT
SALOMON MARSELUS 1854 – 1945 THERESIENSTADT
LOLKE VAN MULLIGEN 1925 – 1947 SALATIGA
LAURENS DE GRAAF 1926 – 1947 PRABUMULIH.’
Wijzigingen
Al in de jaren ‘50 ontstond er discussie of er niet meer namen op het monument moesten worden vermeld. Een in 2009 opgericht comité, gesteund vanuit de Gemeenteraad, onderzocht nog eens inhoud en betekenis van het herdenkingsmonument en deed dossieronderzoek; het stelde in 2010 voor om het oorlogsmonument te verbreden tot een algemene gedenkplaats. Walter Wijnberg nam als Joodse inwoner van Voorschoten deel aan de werkzaamheden van het comité. 4 mei 2011 heeft bij het oude monument al een herdenking plaats gevonden waarbij alle Voorschotense oorlogsslachtoffers werden herdacht. Hiervoor was voorafgaand aan de herdenking tijdelijk een kopie van de plaquette op de Dorpskerk in het straatwerk voor het monument aangebracht. In juli 2011 heeft de gemeenteraad besloten dat het huidige herdenkingsmonument om te vormen tot een algemeen herdenkingsmonument voor Voorschotense slachtoffers van oorlogsgeweld, militaire slachtoffers, slachtoffers van concentratiekampen (vervolgden en verzet), burgerslachtoffers en militaire slachtoffers van VN vredesmissie vanaf 1940. Dit is overeenkomstig het advies van het comité Voorschotense Oorlogsslachtoffers 1940-1950. Het nieuwe oorlogsmonument heeft ook de steun van de initiatiefnemers van de plaquette op de Dorpskerk voor gevallen militairen in voormalig Nederlands-Indië. Een brede selectiecommissie heeft uit zeven ontwerpen uiteindelijk met overtuiging gekozen voor het ontwerp van kunstenaar Robert Oosterheert. De gemeenteraad heeft dit advies overgenomen. Voor het bestaande monument zijn vijf natuurstenen plaquettes aangebracht met daarop de namen van negenentwintig mensen met ruimte voor toekomstige aanvullingen. De plaquettes liggen in een rechte schuin oplopende rij, beginnend onder het maaiveld tot enkele tientallen centimeter boven de grond. Het geheel is omgeven door eenvoudige klinkerbestrating. Op het vernieuwde monument staan nu ook de namen van de negen Voorschotense Joden, Voorschotense slachtoffers in voormalig Nederlands-Indië en in Nederland omgekomen burgers. Het vernieuwde monument is op donderdag 26 april 2012 onthuld
De geschiedenis
Het oorlogsmonument in Voorschoten (gemeente Voorschoten) herinnert de inwoners van Voorschoten aan 41 medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen en aan mensen die nadien in andere oorlogen of tijdens vredemissies zijn gesneuveld.
De namen van de slachtoffers luiden:
Henryc A. Adamsky, Teunis A. Baas, Pieter van Barneveld, Petrus L.J. van Bemmelen, Moritz Bottwin, Rosalie Bottwin-Platz, Leendert Bouthoorn, Hendrik L. Bussink, Heintje Cosman, Henri Deurloo, Franciscus C.H. Eversteijn, Laurens de Graaf, Teunis de Groot, Jacobus van der Ham, Louwrentius M. den Hollander, Cornelis P. van Kooij, Philip Kopuit, Frans W. Kusters, Johannes M. Lamboo, Abraham Limburg, Salomon Marselus, Jan J. van der Meer, Jacobus J.L. van der Meer, Pieter W. Mol, Lolke van Mulligen, Willem van Mulligen, Merdachia Naymann, Henriette Platz, Lewise Polak, Herman H. Schouten, Maurits N. van Someren, Abraham Spiro, Jacob Stapper, Dirk Verschoor, Leendert Verstoep, Johannes C. Wagtendonk, Petrus J. Warmenhoven, Leonardus van der Werf, Koenraad M. Wolleswinkel en Evert Zuidmeer.
Onthulling vernieuwd monument
Het vernieuwde monument is onthuld op 26 april 2012. Tijdens de goed bijgewoonde onthullingsplechtigheid las burgemeester Jeroen Staatsen de namen voor van alle 41 op het vernieuwde monument geëerde slachtoffers met leeftijd en plaats van overlijden. Ook sprak het uit Voorschoten afkomstige VVD-Kamerlid Helma Neppérus als voorzitter van het initiatiefcomité.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst in het Burg. Berkhoutpark bij het gemeentehuis aan de Koningin Julianalaan te Voorschoten.
Bronnen
- Gemeente Voorschoten;
- Artikel ‘Joodse oorlogsslachtoffers nu ook op monument Voorschoten’ op Joods Monument.
