Het monument
Vorm en materiaal
Het monument ‘Japanse Vrouwenkampen’ op Landgoed Bronbeek te Arnhem is een bronzen beeld van een vrouwenfiguur met kind. Het beeld is geplaatst op een marmeren voetstuk. Achter het beeld is een muur van blokken natuursteen geplaatst. Rechts van het monument staat een namenwand van trespa.
Teksten
De teksten op het voetstuk luiden:
‘TER NAGEDACHTENIS AAN DE
NEDERLANDSE SLACHTOFFERS
JAPANSE VROUWENKAMPEN
NED-INDIË 1941 – 1945′.
‘ONVERSAAGD EN
ONGEBROKEN’.
De tekst op het eerste paneel van de namenwand luidt:
‘TER NAGEDACHTENIS AAN DE SLACHTOFFERS VAN DE JAPANSE VROUWENKAMPEN.
DEZE NAMENWAND IS GESCHONKEN DOOR DE OVERLEVENDE KAMPBEWONERS
AAN DE SLACHTOFFERS VAN DE JAPANSE VROUWENKAMPEN,
BEKEND EN ONBEKEND.
RUIM 60.000 VROUWEN, KINDEREN EN OUDERE MANNEN WERDEN IN ZUID OOST AZIË GEVANGEN GEZET IN
CONCENTRATIEKAMPEN EN ONDERGINGEN EEN MENSONWAARDIGE EN DISCRIMINERENDE VRIJHEIDSBEROVING.
MET EERBIED EN RESPECT WILLEN WIJ HEN ALLEN BLIJVEN HERDENKEN.
STICHTING JAPANSE VROUWENKAMPEN
25 AUGUSTUS 2010′.
Symboliek
Het monument geeft uitdrukking aan de moed en innerlijke kracht van de vrouwen in de Japanse kampen. De vrouwenfiguur tracht haar kind te beschermen. De muur symboliseert de omheining van het kamp. De marmeren sokkel en de natuurstenen muur zijn schenkingen van respectievelijk Italië en Duitsland.
Restauratie en wijziging
Oorspronkelijk stond het monument in het Prinsenpark te Apeldoorn, maar omdat het monument werd beschadigd in 1984, is het gerestaureerde beeld verplaatst naar Landgoed Bronbeek in Arnhem. Daar onthulde Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana het opnieuw op 31 augustus 1985.
Op 25 augustus 2010 werd tijdens de jaarlijkse herdenkingsreünie een namenwand onthuld die bestaat uit twintig borden waarop de namen vermeld staan van 3.800 vrouwen, kinderen en bejaarde mannen die de internering in Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog niet overleefde. De panelen worden tijdelijk opgesteld ten behoeve van de herdenkingen in augustus. Op termijn zal de namenwand in overleg met de gemeente Arnhem een definitieve plaats krijgen bij het monument.
De geschiedenis
Het monument ‘Japanse Vrouwenkampen’ op Landgoed Bronbeek in Arnhem herinnert aan de bijna 100.000 Nederlandse vrouwen die in de periode van 1941 tot en met 1945 gevangen zaten in Japanse interneringskampen.
Nadat Japan op 7 december 1941 bij verrassing de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbour had aangevallen, verklaarden de geallieerden de oorlog aan Japan. Het was een kwestie van tijd dat ook het voormalige Nederlands-Indië bij de oorlog betrokken zou raken. Japan beschikte over een modern leger, een grote vloot, een sterke luchtmacht en heel veel manschappen. In enkele maanden veroverden de Japanse invasiekonvooien het gehele eilandengebied. Al spoedig na het Japanse offensief werden Nederlandse beroepsmilitairen en reservisten in kampen en gevangenissen opgesloten. Japan had een Groot-Azië voor ogen, waarin geen plaats was voor Europeanen. Daarom werden die geïsoleerd en geïnterneerd. Als volgende stap in dat proces van afzondering werden de niet-militaire mannen en daarna ook de vrouwen en kinderen bijeengebracht in kampen.
De organisatie van deze interneringskampen was niet centraal geregeld, maar min of meer overgelaten aan de plaatselijke Japanse bevelhebbers. Per kamp kon het beleid (en de wreedheden) dus enorm verschillen. In de loop van de tijd zijn alle vrouwen en kinderen geïnterneerd in kampen die steeds voller raakten. Veel gevangenen bezweken onder de erbarmelijke omstandigheden in de tropische hitte. Desondanks hebben vele tienduizenden vrouwen met grote moed en groot doorzettingsvermogen deze afgrijselijke tijd overleefd.
Oprichting
Het gedenkteken is vervaardigd in opdracht van de Stichting Nederlandse Slachtoffers Japanse Vrouwenkampen. De oprichting van de namenwand is een initiatief van de Stichting Japanse Vrouwenkampen.
Onthulling
Het monument is onthuld op 15 augustus 1971 door Hare Majesteit Koningin Juliana.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich op Landgoed Bronbeek, gelegen aan de Velperweg te Arnhem.
Bronnen
- Stichting Japanse Vrouwenkampen;
- Gemeente Arnhem;
- Stichting Viering Nationale Feest- en Gedenkdagen te Arnhem;
- Apeldoorn Monumenten van L.P. van Oppen e.a. (Apeldoorn, 1990);
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- Ministerie van Defensie;
- Stichting Herdenking 15 augustus 1945.
