Het monument
Vorm en materiaal
Het herdenkingsmonument in deelgemeente Rotterdam-IJsselmonde (gemeente Rotterdam) is een beeld van een staande vrouwenfiguur met op haar rechterhand een vogel en aan haar linkerkant een knielende mannenfiguur. Het beeld is geplaatst op een betonnen zuil. Aan weerszijden van de zuil staat een betonnen blok. Ook bevinden zich bij de zuil twee zwerfkeien met plaquette. Voor het monument bevindt zich een bakstenen ronde vuurplaats.
Teksten
De tekst op de zuil luidt:
‘1940 – 1945’.
De tekst op het linker blok luidt:
‘WIJDT DAN HET DIEPST
VAN UW GEDACHTENIS’.
De tekst op het rechter blok luidt:
‘AAN HEN DIE VOOR UW
VRIJHEID ALLES GAVEN’.
De tekst op de eerste zwerfkei luidt:
‘NEDERLANDS-INDIË 1945 – 1950
P.J. BIJLSMA 17-05-1927 29-03-1949
EREVELD TJANDI
G.C. VISSER 20-01-1926 24-04-1949
EREVELD BANDUNG PANDU
L.A. WIJNBELT 22-02-1925 29-07-1949
EREVELD TJANDI
ZIJ KEERDEN NIET TERUG.’
De tekst op de tweede zwerfkei luidt:
‘TER EERBIEDIGE NAGEDACHTENIS
AAN DE SLACHTOFFERS VAN OORLOGSGEWELD,
ZINLOOS GEWELD EN RASSENHAAT
EN HEN DIE HUN LEVEN GAVEN
TIJDENS DE UITVOERING VAN HUN
OPDRACHT TOT HERSTEL VAN ORDE EN VREDE.’
Symboliek
De beeldhouwer P. van den Eijnde heeft zich laten leiden door het gevoel dat er zowel aandacht besteed moest worden aan de tijd van verdrukking als aan de bevrijdingsgedachte. Hij heeft deze begrippen samengebracht in één voorstelling. Terwijl de vrouwenfiguur met de linkerarm het kwaad terneer drukt, heeft zij op haar geheven rechterhand een vogel zitten als verwijzing naar de bevrijding.
Het monument heeft een statische werking door een sterke, frontale opvatting van het geheel. De vrouwenfiguur is geplaatst voor een wand, waarmee uitdrukking wordt gegeven aan haar onverzettelijkheid en kracht. Haar ernstige gelaatsuitdrukking geeft aan dat zij zich bewust is van haar dienende taak, opdat het offer dat de oorlogsslachtoffers brachten niet vergeten wordt. ‘Wijdt dan het diepst van uw gedachtenis aan hen, die voor uw vrijheid alles gaven’, aldus P. van den Eijnde.
Wijzigingen
Oorspronkelijk stond het gedenkteken aan de Bovenstraat in IJsselmonde. In 1967 is het monument verplaatst naar de de Cranendonckweg. De zwerfkeien zijn in 2003 aan het monument toegevoegd. Naar aanleiding van een ruimtelijke herinrichting van het centrum van Oud-IJsselmonde heeft monument in 2009 een nieuwe plaats gekregen aan de Kasteelweg.
De geschiedenis
Het herdenkingsmonument in deelgemeente Rotterdam-IJsselmonde (gemeente Rotterdam) is opgericht ter nagedachtenis aan alle IJsselmondenaren die in de Tweede Wereldoorlog of tijdens de strijd in het voormalig Nederlands-Indië door oorlogshandelingen zijn omgekomen en in het bijzonder aan drie medeburgers die om zijn gekomen in het voormalig Nederlands-Indië.
De namen van de drie slachtoffers luiden:
P.J. Bijlsma, G.C. Visser en L.A. Wijnbelt.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1949. De zwerfkeien zijn onthuld op 4 mei 2003 door bestuursleden van de VOMI (Vereniging Oud Militairen Indië- en Nieuw Guineagangers), de heren H. Barmentlo en G. de Jong. Jaarlijks wordt er op 4 mei een herdenkings bij het monument gehouden.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument staat op het plein aan de Kasteelweg in de deelgemeente Rotterdam-IJsselmonde (gemeente Rotterdam) voor de Adriaen Janszkerk.
Bronnen
- Comité 4 en 5 mei IJsselmonde;
- Van De Zweth tot Zadkine – Monumenten in Rotterdam die herinneren aan de jaren 1940-1945 van Aad Wagenaar (Rotterdam, Centrum Beeldende Kunst, 1991). ISBN 90-5196-045-X;
- Monumenten/gedenktekens in de provincie Zuid-Holland voor overleden militairen in het voormalig Nederlands-Indië en Nieuw Guinea in de periode 1945-1962, uitgegeven door de Verenigingen Oud Militairen Indië- en Nieuw-Guineagangers Zuid-Holland Noord en Zuid-Holland Zuid.
