Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument bestaat uit twee onderdelen. De eerste betreft een staande plaat van roestvast staal, waarop het vooraanzicht van het ziekenhuis is afgebeeld door middel van uitsnedes. Ook zijn op de plaat drie vredesduiven uitgesneden. Deze duiven symboliseren de drie verzetsleden die werkzaam waren in het Provinciaal Ziekenhuis. Deze plaat is 160 cm bij 40 cm. Onder de plaat is een informatiebord aangebracht met informatie over deze drie slachtoffers. Het geheel rust op op een paal van natuursteen waarop een metalen gedenkplaatje is aangebracht. Hiernaast is op het tegelwerk een houten koffertje met daarop een gebroken Jodenster geplaatst. Deze symboliseerd de joodse slachtoffers van het ziekenhuis.
Compliment voor een oorlogsmonument
Dit monument was genomineerd voor het Compliment voor een oorlogsmonument 2017. Deze aanmoedigingsprijs is georganiseerd in aanloop naar de nationale viering van de bevrijding op 5 mei in Noord-Holland en is een initiatief van de Provincie Noord-Holland, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en Oneindig Noord-Holland. Op de website Oneindig Noord-Holland is meer informatie te vinden over de provincie tijdens de oorlogsjaren. Ook zijn over alle genomineerde monumenten videoreportages gemaakt. De reportage over dit monument vind je hier.
De geschiedenis
Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan drie persooneelsleden en verzetsleden en de joodse slachtoffers van het psychiatrische ziekenhuis.
De namen van de verzetsslachtoffers luiden:
Wieger Boonstra, Pieter Franciscus Brittijn en Roelof Tiede Oost.
Van 1942 tot en met 1945 werden in het Provinciaal Ziekenhuis ongeveer 500 psychiatrische patiënten verpleegd, waaronder ook joodse patiënten. Er waren ruim 150 personeelsleden. Nadat Nederland was bezet door de Duitsers, ging een kleine groep in het ziekenhuis actief in het georganiseerd verzet. Hierbij zaten verpleger Wieger Boonstra, boekhouder Pieter Franciscus Brittijn en klerk Roelof Tiede Oost. Onder het personeel waren echter ook leden van de NSB, die fanatiek op zoek waren naar verzetsmensen en joodse onderduikers in en buiten het ziekenhuis. Door verraad van NSB-personeelsleden van het ziekenhuis, werden er door de Duitse bezetters twee razzia’s gehouden, op 2 maart 1944 en op 21 april 1944. Zestien joodse psychiatrische patiënten werden opgepakt en gedeporteerd naar kamp Westerbork. Vijftien van hen zijn vermoord in vernietigingskamp Auschwitz. Onder die patiënten zaten ook joodse onderduikers, die zich als psychiatrisch patiënt hadden laten inschrijven om zo de oorlog te kunnen overleven. Er bleven ook joodse psychiatrische patiënten en joodse onderduikers achter in het ziekenhuis. Zij ontsnapten aan de dood. Eén joodse onderduiker wist de Holocaust te overleven en kwam terug naar Amsterdam.
In januari 1945 vonden er in het ziekenhuis, bekend als ‘broeinest’ van verzet, twee razzia’s plaats van ca. 100 Duitse soldaten. Pieter Franciscus Brittijn werd op 20 januari door verraad thuis gearresteerd, maar na vijf dagen vrijgelaten. Op 14 februari werd hij in het ziekenhuis weer opgepakt. Wieger Boonstra en Roelof Tiede Oost waren op de zelfde dag thuis gevangengenomen. Als represaille voor de dood, bij een vuurgevecht met verzetsstrijders, van de beruchte ‘Sicherheitsdienst’-medewerker Ernst Wehner, werden zij, met 27 andere gevangenen in Amsterdam door de Duitsers op straat gefusilleerd op 12 maart 1945.
Oprichting
Het monument is opgericht op initiatief van Stichting Leven in Vrijheid. Het ontwerp van het monument is geinspireerd door tekeningen over ‘leven in vrijheid’, die zijn gemaakt door leerlingen van basisscholen in de gemeente Medemblik en leerlingen van het voortgezet onderwijs van SG De Dijk in Medemblik.
Onthulling
Het monument werd op 27 januari 2017 onthuld door burgemeester Frank Streng. Bij de onthulling waren naast geïnteresseerden ook enkele nabestaanden aanwezig.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Dit monument staat voor een gedeelte van het voormalig Provinciaal Ziekenhuis voor mannelijke psychiatrische patiënten op Landswerf 5 te Medemblik (gemeente Medemblik).
Bronnen
- Medemblik.nl. ‘Onthulling oorlogsmonument Medemblik’;
- West-Friesland Actueel. ‘Oorlogsmonument in Medemblik’.
Meer informatie
Voor meer informatie over oorlogsmonumenten in de gemeente Medemblik klik hier.
