Het monument
Vorm en materiaal
Het monument in het Wapserveld te Doldersum (gemeente Westerveld) bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder een standaard met bel. Deze is een aantal jaar na de oprichting van het monument bijgeplaatst. De bel is afkomstig uit een katholieke kerk uit Brabant. Op een aarden heuvel is een halfronde, gemetselde gedenkmuur geplaatst die is bekroond met een ijzeren ornament. De muur is circa 1 meter hoog. Op de voorzijde van de muur is in het midden een plaquette met tekst bevestigd waarop plaquette een beschrijving staat van de fusillade die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgevonden. Tevens worden de namen van de slachtoffers vermeld. Op de achterzijde van de gedenkmuur zijn metalen kruizen aangebracht. Langs het pad richting het monument staan foto’s van de zes slachtoffers en van een overlevende.
Tekst
De tekst op het monument luidt:
‘OP DEZE PLAATS WERDEN
8 SEPTEMBER 1944 ZES JONGE
MENSEN OMGEBRACHT. ZIJ
WAREN GEVLUCHT UIT HET
ARBEIDSKAMP TE VLEDDER.
DE GESTAPO VOND HEN HIER
EN FUSSILEERDE ALLEN.
ZIJ DIE VIELEN:
GERARDUS M. VAN CORSTANJE
JAN VAN DIJK
PIETER GROENHUIS
WILHELMUS KLOONEN
DAVID OOMENS
CHRISTIAAN VAN TONGEREN’.
Locatie
Het monument staat in het Wapserveld in Doldersum (gemeente Westerveld).
De geschiedenis
Het monument in het Wapserveld te Doldersum (gemeente Westerveld) is opgericht ter nagedachtenis aan zeven jongens die hier op 8 september 1944 door de bezetter zijn gefusilleerd. Van het zevental overleefde één de fusillade. Zijn naam was Roelof IJsselstein. De namen van de slachtoffers luiden:
Gerardus M. van Corstanje, Jan van Dijk, Pieter Groenhuis, Wilhelmus Kloonen, David Oomens en Christiaan van Tongeren.
Het Arbeidskamp in Vledder werd in 1941 gebouwd voor de Nederlandse Arbeidsdienst. Maar tot 2 oktober 1942 gebruikt als werkkamp voor Joodse mannen. Ze moesten wegen aanleggen, bijvoorbeeld de zogenaamde Jodenweg, aardappels rooien, de heide ontginnen of bomen omzagen. Vanuit dit kamp zijn ze in de nacht van 2 op 3 oktober 1942 naar Westerbork vervoerd. Daar werden ze gedeporteerd naar de concentratie- en vernietigingskampen in het oosten van Europa.
Na die nacht kwam het kamp in gebruik van de Nederlandse Arbeidsdienst. In de kampen van de Nederlandse Arbeidsdienst vervulden jongens van 18 jaar een halfjaar lang een soort dienstplicht. Zij maakten in deze kampen ook kennis met de nationaal-socialistische idealen. De mannen moesten hetzelfde werk doen als de Joden. In de nacht van 7 op 8 september wisten eenentwintig arbeiders te vluchten tijdens een overval van een verzetsgroep op het Arbeidskamp in Vledder waar zij tewerkgesteld waren. Zij werden over vier holen in het Wapserveld verdeeld. Het grootste hol, waar negen van hen zich schuilhielden, werd op 8 september door de Duitse Sicherheitsdienst ontdekt. Twee jongens werden gespaard om de andere holen in het veld aan te wijzen. Deze werden echter niet gevonden. De zeven andere jongens werden door de bezetter gefusilleerd op de heide. Eén van hen overleefde de schoten, maar werd blijvend invalide.
Na Dolle Dinsdag (5 september 1944) sloeg de bezetter op de vlucht omdat de indruk ontstond dat de geallieerden snel oprukten naar het noorden. Daarna liepen de Nederlandse Arbeidsdienstkampen leeg. Het strenge optreden van de bezetter op deze plek is illustratief voor de harde hand waarmee men sinds de April-Meistakingen van 1943 tegen enige vorm van verzet optrad.
Oprichting
In 1948 plaatste de gemeente Vledder een monument op het hol van de omgekomen jongemannen met een verkeerde datum en een onjuist aantal slachtoffers. Na de 50-jarige herdenking in 1994 ontstonden er plannen om een nieuw monument te plaatsen. Dit monument kwam er op initiatief van familieleden, oud-arbeidsmannen, vrienden en betrokkenen.
Onthulling
Op 4 mei 1995 werd onder grote belangstelling het nieuwe, huidige monument onthuld. Hier vindt jaarlijks op 4 mei om 12.00 uur een uitgebreide herdenking plaats.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Bronnen
- De heer Anton Jansen;
- Stichting Monument Doldersum;
- Dagblad van het Noorden van 7 september 2009;
- Nationaal Park Drents Friese Wold;
- Inventarisatieproject Sporen van de Tweede Wereldoorlog in Drenthe (uitgevoerd door het Erfgoedhuis van Drenthe in opdracht van de provincie Drenthe);
- Website Historische Vereniging ‘t Fledder Kerspel.
Voor meer informatie
Vledder in de Tweede Wereldoorlog, L. Lambregts (2e druk Steenwijk 1995).
