‘Vrijheid, dat is gevoel’
Het jaarlijkse 5 mei-concert vindt dit jaar niet plaats op de Amstel, maar in Koninklijk Theater Carré vanwege de coronamaatregelen. Er is dit jaar ook een andere opzet: niet enkel een keur aan artiesten van naam en faam, maar een indrukwekkende line-up met daarbij één zanger die het publiek ook meeneemt in een verbindend verhaal om 76 jaar vrijheid te herdenken en te vieren. De ‘verbinder van dienst’: Stef Bos.
“Ik ben van de generatie die de oorlog zelf niet heeft meegemaakt, maar wel door die oorlog is gevormd”, zegt Stef Bos. “Ik heb dus eigenlijk een hoop herinneringen aan die tijd, zonder dat ik erbij was. Daarom vind ik het geweldig dat ik dit mag doen, zeker in Carré. Daar sta ik toch meer in mijn natuurlijke biotoop. Ik ben een verbinder en een verhalenverteller. Ook zonder muziek.”
Stef zal dan ook zijn theaterachtergrond een rol laten spelen. “Om mijn muziek en die van de andere artiesten te verbinden, vertel ik een persoonlijk, autobiografisch verhaal met allerlei beeldende anekdotes. Dat grotere verhaal is de rode draad. Op die manier wil ik het gevoel van het publiek bereiken. Want vrijheid, dat is gevoel.”
Vrijheid
Om zijn punt te verduidelijken, schudt hij meteen een anekdote uit zijn mouw. “Jaren terug, op bezoek bij een vriend die vrijwilligerswerk deed in Albanië, kreeg ik de vraag om een lied te schrijven over de vreselijke jaren daar onder communistisch bewind. Het werd een Nederlands lied, maar als refrein koos ik het Albanese woord liria. In de eerste plaats omdat ik het een mooi woord vond. En omdat het ‘vrijheid’ betekent in het Albanees, wat goed paste bij het thema van het lied. Ik speelde het nummer op een vol marktplein in Tirana. Het was voor die mensen entertainment, maar ze verstonden er natuurlijk niks van. Maar toen ik mijn refrein inzette, liria, barstten een heleboel mensen spontaan in huilen uit. Ik had dat woord gekozen omdat ik het mooi vond en de betekenis passend. Maar voor hen had liria een lading, stond het voor een gevoel.”
Dat gevoel hoopt Stef op 5 mei dus over te kunnen brengen. Met verhalen en muziek. “Een discussie kan leiden tot stellingnames en het niet luisteren naar elkaar. Maar muziek zit op een andere golflengte, daarmee kun je zonder weerstand een boodschap overbrengen. Ik hoop met mijn verhalen de geesten rijp te kunnen maken en ze met muziek te bereiken. Ik wil vertellen dat iedereen er mag zijn, iedereen een eigen plek verdient. Dat mensen hun verhalen mogen vertellen. En dat anderen ernaar luisteren. Ongeacht of ze het ermee eens zijn. Dat is voor mij vrijheid. Komt die vrijheid onder druk te staan, dan raakt ook onze identiteit in de knel.”
Betekenisvol
Stef Bos heeft een uitgebreid repertoire aan betekenisvolle liedjes voor 5 mei. En minstens zoveel verhalen. Bijvoorbeeld van zijn moeder die hem als kind elke avond voor het slapen gaan verhalen vertelde. Niet zelden over haar belevenissen in de oorlogsjaren. Maar ook heeft Stef zelf in de loop der jaren een karrevracht aan bijzondere verhalen verzameld, in binnen- en buitenland. Over het leven, over vrijheid en over de afwezigheid ervan.
“Ik ben opgegroeid in vrijheid en ken dus eigenlijk geen leven zonder. Maar ik heb wel de waarde van vrijheid meegekregen. Gevraagd naar zijn mooiste herinneringen, vertelde mijn vader aan het einde van zijn lange leven dat dat er twee waren: zijn huwelijk met mijn moeder én Bevrijdingsdag 1945. Vanwege het gevoel van bezinning en reflectie, gevolgd door een uitzinnig onthaal van een nieuwe toekomst. Om vrijheid te waarderen, te voelen, moet je begrijpen wat het bekent als er geen vrijheid is.”
Stef Bos (Veenendaal, 1961)
Singer-songwriter, schrijver en acteur
Bekend van onder meer
Papa, zijn nummer 1-hit uit 1991 waarmee hij nationaal doorbrak. En recentelijk zijn deelname aan het tv-programma Beste Zangers 2020 (AVROTROS) en Serenade van Stef (KRO-NCRV)
Gelauwerd met
Twee Edisons, een Zilveren Harp en een Gouden Harp
Dit artikel verscheen eerder in NC Magazine nr. 19 (voorjaar 2021). Het artikel is geschreven door Timo Waarsenburg, de foto is van Marco Okhuizen / ANP.