Netherlands Carillon beiert weer naast Arlington National Cemetery

Historische klokken in oude luister hersteld

Terwijl de wereld in de ban was van corona, werd er in het Brabantse Asten hard gewerkt aan de renovatie van het Netherlands Carillon. Een bijzondere klokkentoren op een bijzondere plek: naast Arlington National Cemetery nabij Washington DC. Inmiddels zit de renovatie erop en wordt de laatste hand gelegd aan de opbouw van de klokkentoren. Om straks met elke klokslag de bijzondere band tussen de Verenigde Staten en Nederland weer te herdenken. En te versterken.

Het Netherlands Carillon is een geschenk van de Nederlandse bevolking aan de Verenigde Staten als dank voor hun aandeel in de bevrijding van ons land tijdens de Tweede Wereldoorlog én de economische hulp die de Amerikanen boden via het Marshallplan voor de wederopbouw van ons land. Sinds 1960 klinken de Nederlandse klokken op de iconische begraafplaats. Maar na zes decennia van trouwe dienst in weer en wind behoefden de klokken en de toren groot onderhoud. Daarvoor zijn alle klokken verscheept naar klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts in Asten.

Brabants vakmanschap
“Het carillon is niet alleen gerenoveerd,” vertelt André Haspels, de Nederlandse ambassadeur in de Verenigde Staten, met trots over het Brabants vakmanschap, “maar ook uitgebreid: het oorspronkelijke carillon telde 49 klokken. Daar werd door ons een vijftigste aan toegevoegd tijdens de viering van 50 jaar bevrijding in 1995. En nu zijn er nog eens drie extra klokken geschonken. Daarmee verwerft het carillon een nieuwe status: die van Grand Carillon.”

Een eervolle bijkomstigheid, zo vindt Haspels. “Want de belangrijkste reden om drie nieuwe klokken te schenken, is het verstevigen van de band tussen Nederland en de Verenigde Staten.” Om dat te benadrukken, hebben de extra klokken ook betekenisvolle namen meegekregen. Marshall, naar het hulpplan voor wederopbouw; Eleanor Roosevelt, voorvechter van de mensenrechten, en Martin Luther King, een van de leiders van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging.

Drie personen die zich verbonden hebben aan waarden waar Nederland zich sterk mee verbonden voelt. En langs welke lijn ons land de banden met de Verenigde Staten niet alleen wil onderhouden, maar ook aanhalen. En daar mag het carillon van Haspels best een rol in gaan spelen.

Traditie
Haspels: “In het verleden vond de 4 mei-herdenking van de Nederlandse gemeenschap in Washington bij het carillon plaats. Op exact hetzelfde moment als de herdenking in Nederland, eerst op de Waalsdorpervlakte, later op de Dam. Door corona en de renovatie van het carillon hebben we de laatste twee jaar noodgedwongen op de binnenplaats van de ambassade herdacht, maar het zou mooi zijn om die traditie nieuw leven in te blazen. En uit te breiden.”

Bijvoorbeeld door het carillon op Arlington op hetzelfde moment dezelfde muziek te laten spelen als de Nederlandse carillons tijdens Bevrijdingsdag. “Dat versterkt de band”, vindt Haspels. “Het laat zien dat we in Nederland nog altijd stilstaan bij de bevrijding van ons land, waar de Amerikanen zo’n belangrijk aandeel in hebben gehad. En tegelijkertijd is dat een prachtig eerbetoon aan alle Amerikaanse militairen die hier liggen.”

Omgekeerd zou het volgens Haspels ook mooi zijn als het carillon vanuit die gedachte een echte rol krijgt op Memorial Day, de nationale herdenkingsdag voor gevallenen in Amerika. “Het zou toch geweldig zijn om op die manier, via het carillon dat uit dankbaarheid door het Nederlandse aan het Amerikaanse volk is geschonken, straks zichtbaarheid te geven aan onze innige trans-Atlantische band. Vanuit het verleden, in het heden en naar de toekomst.”

Bijzondere band
Maar voordat het zover is, moet het carillon eigenlijk eerst nog officieel in hergebruik worden genomen. Het oorspronkelijke plan was om dat te doen tijdens de grootse viering van 75 jaar vrijheid in 2020. Tot corona roet in het eten gooide. Waarmee overigens niet is gezegd dat het Netherlands Carillon geen officiële bezoeken zal kennen. “Wij willen het carillon een centrale plaats geven in onze officiële programma’s door een rondgang langs de klokkentoren daar onderdeel van te maken. Want niet alleen is het bijzonder dat dit prachtige stuk Nederlands vakmanschap hier, in het hart van cultureel en politiek Amerika staat met uitzicht op het beroemde Iwo Jima-monument, de National Mall, het Capitool en Lincoln Memorial. Maar het symboliseert ook de bijzondere band die Nederland en de Verenigde Staten hadden. En hebben. Een band waar nog altijd letterlijk muziek in zit.”


 

Stil aan de overkant
Arlington National Cemetery ligt aan de rivier Potomac in Virginia met zicht op Washington DC. Voor de Amerikanen welhaast heilige grond. Het is met ruim 400.000 graven de grootste begraafplaats van het land. En bovendien de plek waar talloze gedecoreerde militairen, bekende Amerikanen en zelfs presidenten hun laatste rustplaats hebben. Vanaf 1960 slaat het Netherlands Carillon hier elk uur een Westminsterslag en speelt het tweemaal daags muziek. Maar sinds twee jaar is het stil op Arlington National Cemetery. Nadat er in 1995 al kleine herstelreparaties aan klokken en toren werden uitgevoerd, was het in 2019 tijd voor groot onderhoud. Op 3 december van dat jaar kwamen alle vijftig klokken aan in Nederland. Dit jaar keerden er 53 klokken – de gerenoveerde én drie nieuwe – terug naar de Verenigde Staten. Daarmee is niet alleen het Netherlands Carillon weer in ere hersteld. Maar ook een bijzondere traditie.

 


Dit artikel verscheen eerder in NC Magazine nr. 20 (najaar 2021). Het artikel is geschreven door Timo Waarsenburg, de foto is van de Nederlandse Ambassade / Sandy Verhoeve

Tooltip contents