Inclusief Indië

Het Indisch Herinneringscentrum heeft een online lespakket ontwikkeld voor het onderwijs. Leerlingen leren vanuit verschillende perspectieven naar de geschiedenis van Nederlands-Indië kijken. En het biedt leraren handvatten om gevoelige onderwerpen als dekolonisatie bespreekbaar te maken in de klas.

Medewerker Educatie Jurriaan Koning is sinds maart 2020 bij het project Inclusief Indië van het Indisch Herinneringscentrum betrokken. Het verzamelen van alle bronnen voor dit nieuwe lespakket was al gaande. Wat Jurriaan opviel is de hoeveelheid informatie die er is. “Je hoort vaak dat er zo weinig informatie is over Nederlands-Indië. Maar toen we voor dit lespakket alles gingen inventariseren, bleek er juist heel veel te zijn. Het werd alleen vaak niet goed opgepakt, of was niet op één plek te vinden.” Met dit lespakket proberen de makers daar verandering in te brengen, op de site van Inclusief Indië zijn veel bronnen te vinden. Jurriaan legt uit dat het een project voor de lange termijn is. “We willen verduurzamen. Je kunt onderwerpen en opdrachten hergebruiken en de informatie wordt continu aangevuld.”

Wat houdt het in?
Op de website zijn drie themalessen te vinden. Het eerste thema is ‘macht en gezag’, een heel historisch onderwerp over de periode ’45-’50; wie had de macht in de archipel in de jaren na de Japanse overgave? Het tweede thema is ‘vrijheid en gelijkheid’ en gaat over de verschillen in vieren en herdenken. Het derde thema ‘diversiteit en inclusie’ is heel breed en behandelt de vraag: wie ben jij als persoon? En hoe wil je gezien worden?

Verdieping
Daarnaast is er een toolbox met verdiepingsmateriaal voor scholieren en docenten; met podcasts, strips, video’s en artikelen. Zo staan er video’s over een Moluks familieverhaal, een Indië-veteraan, het oorlogsgeweld in Nederlands-Indië en de oorlog door de ogen van een kind. Plus artikelen over de aankomstgeschiedenis van Indische Nederlanders en over hoe jongeren hun gemengde afkomst ervaren. Plus een strip over de zwijgcultuur. En alle gebeurtenissen staan in een overzichtelijke tijdlijn, vanaf 1940 tot nu.

Wat is het doel?
Het lespakket is bedoeld voor leerlingen van het voortgezet en middelbaar onderwijs in het hele land, om hun nieuwsgierigheid te wekken. Er is nu één centrale plek waar alles te vinden is over Nederlands-Indië. Omdat alles online staat, is er een groot bereik. Jurriaan: “Ik kan me voorstellen dat leraren niet weten waar ze moeten beginnen als ze het over dekolonisatie willen hebben. Het is actueel, er is steeds meer maatschappelijk debat over ons koloniaal en slavernijverleden. We hebben ook voor ogen gehouden dat sommige mensen bepaalde kennis over Nederlands-Indië nog niet hebben, omdat er op school maar oppervlakkig over is gesproken. Wij bieden laagdrempelig materiaal zodat een docent niet opnieuw het wiel hoeft uit te vinden. Door de klas te informeren over bijvoorbeeld het verschil tussen Indisch en Indonesisch, breng je de discussie tijdens de les op gang.”

Verschillende perspectieven
Het doel is om het lesmateriaal op scholen aan te vullen met informatie vanuit zoveel mogelijk verschillende perspectieven. Vaak wordt in de schoolboeken alleen het Nederlands perspectief belicht. Bij Inclusief Indië staat bijvoorbeeld een artikel van een veteraan naast een kritisch stuk over het koloniaal verleden. De thema’s zijn bedoeld om de koloniale erfenis bespreekbaar te maken en te laten zien hoeveel verschillende invalshoeken er zijn.

Lancering
Het platform Inclusief Indië is gelanceerd in coronatijd, vertelt Jurriaan Koning. “We konden niet langs de scholen. Wel hebben we workshops georganiseerd rondom dit thema voor hbo-studenten die in de toekomst als leraar geschiedenis of maatschappijleer aan de slag gaan. Dat is heel goed bevallen, zo kunnen deze aankomende docenten vertrouwd raken met het dekolonisatiedebat.” In de workshops nemen ze de opdrachten door die bij de verschillende thema’s horen en bespreken ze hoe je deze thema’s in de klas terug kan laten komen. “We merkten dat juist deze studenten behoefte hadden om dit onderwerp aan te pakken. Het animo is hoog, ook onder mensen die al in het onderwijs zitten. We moeten natuurlijk wel rekening houden met de werkdruk onder leraren die al zo hoog is.”

Blijvend in ontwikkeling
Het lesmateriaal wordt continu aangepast. Het grote dekolonisatieonderzoek komt eraan, dan zal er ook meer aandacht voor Inclusief Indië zijn. En er komt een permanente tentoonstelling bij Het Indisch Herinneringscentrum. “Het lesmateriaal beweegt mee”, legt Jurriaan uit. “Er komen nieuwe inzichten bij, we zullen telkens kritisch blijven kijken. De hele opzet van Inclusief Indië is dat het makkelijk aanpasbaar is, omdat er veel verandert.”

Bekijk de site hier


Dit artikel verscheen eerder in NC Magazine nr. 20 (najaar 2021). Het artikel is geschreven door Dorine van der Wind, de foto is van het Indisch Herinneringscentrum.

Tooltip contents