30 januari
Nationale Holocaust Herdenking
De herdenkingsplechtigheid van de Nationale Holocaust Herdenking bij het Spiegelmonument in Amsterdam was besloten vanwege de coronamaatregelen. De NOS zond de herdenking uit, zodat iedereen er toch bij aanwezig kon zijn – zij het vanuit huis. Foto: Martijn Beekman
18 februari
Jaarthema
‘Vrijheid in verbondenheid’ is het jaarthema in 2022. Historicus Annelien de Dijn schreef de bijbehorende jaarthematekst. Ze nam de recente geschiedenis van de term ‘vrijheid’ als uitgangspunt om te onderzoeken hoe vrijheid en verbondenheid zich tot elkaar verhouden, 77 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Foto: Beau Rutten
13 maart
Doodstil voor vrede
De Oorlogsgravenstichting en het Nationaal Comité 4 en 5 mei organiseerden een bezinningsbijeenkomst op Nationaal Ereveld Loenen. Hier was iedereen welkom die behoefte had aan bezinning, samenkomst of juist stilte, nu er een oorlog woedt in Oekraïne. Foto: Rob Voss / ANP Foto
16 maart
Tien jaar WO2 Onderzoek uitgelicht
WO2 Onderzoek uitgelicht – de digitale uitgave van Platform WO2 – bracht ter gelegenheid van het tienjarig bestaan een eenmalige papieren jubileumeditie uit met daarin de beste, meest spraakmakende tien artikelen van de afgelopen tien jaar.
19 maart
Een nieuwe digitale herdenkingskaart
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei lanceerde een nieuwe digitale herdenkingskaart. Deze kaart maakt in één oogopslag zichtbaar waar in Nederland herdenkingen plaatsvinden. Organisatoren van lokale herdenkingen kunnen hun herdenking aanmelden, zodat de informatie hierover voor het grote publiek zichtbaar is via de herdenkingskaart op 4en5mei.nl.
3 april
Beschermerslezing door Wim van de Donk
Wim van de Donk, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, hield de vijftiende Beschermerslezing in Nationaal Monument Kamp Vught. In zijn lezing onderzocht Van de Donk of de stelling dat je iets alleen kunt beschermen als je het durft te ontwikkelen, ook geldt voor 4 en 5 mei. Foto: Nationaal Comité 4 en 5 mei
11 april
Overhandiging 4 en 5 mei Denkboek
Tijdens de Verhalendag in Madurodam overhandigde Henriëtte, burgemeester van Madurodam, het 4 en 5 mei Denkboek 2022 aan Maarten van Ooijen, staatssecretaris van VWS. Dit jaar werden 235.000 exemplaren opgestuurd naar leerlingen in groep 7; het Denkboek daagt hen uit om zelf na te denken over de betekenis van herdenken, vieren, vrijheid en democratie. Foto: Madurodam
21 april
Nieuwe campagne
De nieuwe meerjarige publiekscampagne ‘Vrijheid deel je met elkaar’ van het Nationaal Comité 4 en 5 mei is van start gegaan. De campagne is erop gericht de emoties die verbonden zijn aan de verhalen over oorlog en bevrijding tot leven te brengen, zodat we niet vergeten hoe kwetsbaar vrijheid is.
4 mei
Nationale Herdenking
Na twee edities die vanwege corona noodgedwongen plaatsvonden zonder publiek, waren er tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam dit jaar weer duizenden mensen aanwezig.
In De Nieuwe Kerk sprak schrijver, historicus en presentator Hans Goedkoop zijn 4 mei-voordracht Wat niet mag uit. Aan- sluitend legden de koning en de koningin tijdens de herdenkingsplechtigheid op de Dam de eerste krans bij het Nationaal Monument. Na de twee minuten stilte hield de 19-jarige Tieme de Laat een voordracht. Tijdens de herdenking werden verschillende kransen en bloemen gelegd voor de oorlogsslachtoffers. Foto’s: Paul Tolenaar en Marco de Swart
5 mei
5 mei-lezing, Vrijheidsmaaltijden en Bevrijdingsfestivals
Na twee coronajaren werd dit jaar in het hele land volop Bevrijdingsdag gevierd. De veertien Bevrijdingsfestivals trokken meer dan een miljoen bezoekers. Tijdens ruim 400 Vrijheidsmaaltijden werd gesproken over vrijheid, en in heel Nederland werd de Vrijheidssoep geserveerd.
Ridder der militaire Willems-Orde luitenant-kolonel Gijs Tuinman droeg zijn 5 mei-lezing voor in theater De Lievekamp in Oss. Liam Spikmans hield de 5 mei-kinderlezing. Minister-president Rutte ontstak het Bevrijdingsvuur samen met Ambassadeur van de Vrijheid Duncan Laurence in ‘s-Hertogenbosch.
Duncan Laurence, Suzan & Freek, Fresku en Donnie verzorgden als Ambassadeurs van de Vrijheid verschillende optredens op de Bevrijdingsfestivals. In het hele land – ook in Caribisch Nederland – werden Vrijheidsmaaltijden georganiseerd. Bij veel maaltijden stond de Vrijheidssoep van chef Nadia Zerouali op het menu. De soep was ook in blik verkrijgbaar. Bij verschillende Vrijheidsmaaltijden werd samen met Oekraïense vluchtelingen stilgestaan bij de oorlog in Oekraïne. Foto’s: Ben Houdijk, Paul Tolenaar, Anne Reitsma en Hester Jonkhout
5 mei
5 mei-concert
Na twee edities vanuit Koninklijk Theater Carré vond het 5 mei- concert dit jaar weer plaats op de Amstel in Amsterdam, in aanwe- zigheid van de koning, de koningin en de minister-president. De muziek werd verzorgd door de philharmonie zuidnederland onder leiding van dirigent Duncan Ward. Eric Corton zorgde als verteller voor de rode draad tussen optredens van onder meer Anita Meyer, Tania Kross, Merijn van Haren, Wasim, Fresku en Dominic Seldis. Foto’s: Ben Houdijk en Marco de Swart
9 juni
Onderwijsconferentie
In samenwerking met de Hogeschool Arnhem en Nijmegen organiseerde het Nationaal Comité de Onderwijsconferentie Burgerschap en Tweede Wereldoorlog. Antropoloog en schrijver Sinan Çankaya hield een pleidooi voor een meerstemmig geschiedenisonderwijs. Docenten en educatoren gingen tijdens werksessies met elkaar in gesprek over de invulling van geschiedenis- en bur- gerschapsonderwijs in Nederland. Foto’s: Rob Gieling
15 augustus
Nationale Herdenking 15 augustus 1945
Voor het eerst vond de herdenking bij het Indisch Monument in Den Haag ’s avonds plaats. Zo konden meer mensen de herdenking bij het monument of via de live tv-uitzending meemaken. Naast minister-president Rutte en staatssecretaris Van Ooijen legde ook de ambassadeur van Indonesië een krans voor alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
Dit artikel verscheen eerder in NC Magazine nr.22 (najaar 2022).