Het monument
Vorm en materiaal
Het Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument in Apeldoorn is een bronzen beeld van een mannenfiguur die met twee hoeden zwaait. Het beeld is geplaatst op een plateau van tegels met een afbeelding van een esdoornblad (de ‘Maple Leaf’). Op het plateau liggen twee betonnen blokken met opschrift. Het gedenkteken is 4 meter 60 hoog. Bij het beeld is een informatiebord en een bronzen plaquette geplaatst.
Teksten
Het opschrift op het eerste blok luidt:
‘CANADA’.
Het opschrift op het tweede blok luidt:
‘NEDERLAND’.
De tekst op het informatiebord luidt:
‘TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG SPEELDEN CANADESE SOLDATEN EEN BELANGRIJKE ROL BIJ DE BEVRIJDING VAN NEDERLAND. DIT MONUMENT – EEN UITING VAN VREUGDE EN DANKBAARHEID VOOR DE HERWONNEN VRIJHEID – IS EEN BLIJVEND EERBETOON VAN NEDERLAND AAN CANADA.
IN OTTAWA, CANADA, STAAT EEN IDENTIEK BEELD, EEN TWEELINGMONUMENT. DE BEELDEN
SYMBOLISEREN DE BAND TUSSEN CANADA EN NEDERLAND: AL ZIJN ZE GESCHEIDEN DOOR EEN
OCEAAN, ALTIJD ZAL ER EEN VRIENDSCHAPSBAND BESTAAN TUSSEN DE TWEE LANDEN.
BEIDE MONUMENTEN ZIJN ONTHULD DOOR HARE KONINKLIJKE HOOGHEID PRINSES MARGRIET DER NEDERLANDEN:
HET APELDOORNSE MONUMENT OP 2 MEI 2000 EN HET MONUMENT IN OTTAWA OP 11 MEI 2002.’
De tekst op de bronzen plaquette luidt:
‘CANADA BRACHT IN NEDERLAND VRIJHEID EN EEN NIEUW LEVEN AAN HET EINDE VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG. TUSSEN OKTOBER 1944 EN MEI 1945 VEROVERDE DE CANADESE KRIJGSMACHT, NA HEVIGE GEVECHTEN EN EEN ENORM VERLIES AAN MANSCHAPPEN, DE SCHELDEMONDING EN DE ANTWERPSE HAVEN, DE WEG VRIJMAKEND VOOR BEVOORRADING VAN DE GEALLIEERDEN, VERJOEG DE VIJAND UIT EEN GROOT DEEL VAN HET LAND EN VERSTREKTE VOEDSEL AAN HET DOOR DE NAZI-BEZETTER UITGEHONGERDE NEDERLANDSE VOLK. OP 5 MEI 1945 GAVEN DE DUITSERS ZICH IN WAGENINGEN OVER AAN DE CANADESE LUITENANT-GENERAAL CHARLES FOULKES EN AAN Z.K.H. PRINS BERNHARD DER NEDERLANDEN, BEVELHEBBER VAN DE NEDERLANDSE STRIJDKRACHTEN. DE VRIENDSCHAPSBANDEN DIE
TOEN GESMEED WERDEN TUSSEN CANADA EN NEDERLAND HOUDEN TOT OP DE DAG VAN VANDAAG STAND.’
De teksten op het informatiebord en de plaquette zijn zowel in het Nederlands, als in het Engels en Frans aangebracht.
Symboliek
Het gedenkteken verbeeldt de bevrijding van Nederland door de Canadezen. De twee hoeden geven uitdrukking aan de vriendschappelijke band die is ontstaan tussen Nederland en Canada. De ‘Maple Leaf’ is het nationale symbool van Canada. Henk Visch – de ontwerper van het monument – wilde met het beeld een aantal tegenpolen uitdrukken: de vreugde over de bevrijding tegenover het verdriet over het verlies van zoveel levens, vrede tegenover oorlog, verwelkomen tegenover afscheid, het verleden tegenover de toekomst en Canada tegenover Nederland.
In Canada bevindt zich in Dow’s Lake een bronzen replica van het monument. De twee beelden vormen als het ware één monument dat de verbondenheid van de twee landen uitdrukt.
De geschiedenis
Het Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument in Apeldoorn is opgericht als huldeblijk voor het Canadese aandeel in de bevrijding van Nederland. Bijna 6.000 Canadese militairen verloren daarbij het leven. Apeldoorn heeft een bijzondere relatie met Canada, omdat aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in Paleis ‘t Loo het laatste Canadese hoofdkwartier gevestigd was.
Oprichting
De oprichting was een initiatief van het Comité Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument.
Onthulling
Het monument is onthuld op 2 mei 2000 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet. In Ottawa Dow’s Lake, Ontario (Canada) staat bij het ministerie voor veteranen een bronzen replica van het beeld (‘Twin Monument’). Dit gedenkteken is onthuld op 11 mei 2002 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet.
Het monument is geadopteerd door de Koninklijke Scholengemeenschap (KSG). Leerlingen uit de hoogste klassen dragen gedichten voor bij de jaarlijkse herdenking, maar onderhouden ook contact met Canadese jongeren, mo.a. door uitwisselingen en deelname aan congressen.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst in het plantsoen aan de Koning Lodewijklaan, gelegen tegenover Paleis ‘t Loo te Apeldoorn.
Bronnen
- De heer Jelle Reitsma;
- Apeldoorn ’40-’45 het verhaal achter de Apeldoornse oorlogsmonumenten van Jan Heerze en Jelle Reitsma. (Apeldoorn, 2006)
- www.apeldoornendeoorlog.nl;
- Comité Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument;
- De Stedendriehoek van 5 november 2003.
