Het monument
Vorm en materiaal
Het ‘Indië-monument’ in Groningen bestaat uit een 20 centimeter verlaagd pad, met langs de kant een hardhouten zitting op betonnen zitelementen: een 120 meter lange bank die de glooiing van het pad volgt. Aan de andere kant van het pad bevindt zich een zandstenen namenband. Het pad, de bank en de namenband volgen de ronding van de vijver. Het begin van de houten bank wordt gemarkeerd door een bronzen plaquette met daarop een gedicht van Rutger Kopland.
Teksten
De tekst luidt:
‘DAN ZULLEN DEZE GELUIDEN WIND ZIJN,
ALS ZE OPSTIJGEN UIT HUN PLEK, DAN
ZULLEN ZE VERWAAIEN, ZIJN ZE WIND.
WE HEBBEN GEADEMD EN ONZE ADEM WAS
ALS ZUCHTEN VAN BOMEN OM EEN HUIS,
WE HEBBEN GEPREVELD EN ONZE LIPPEN
PREVELDEN ALS EEN TUIN IN DE REGEN,
WE HEBBEN GESPROKEN EN ONZE STEMMEN
DWAALDEN ALS VOGELS BOVEN EEN DAK.
OMDAT WIJ ONZE NAAM WILDEN VINDEN.
MAAR ALLEEN DE WIND WEET DE PLEK
DIE WIJ WAREN, WAAR EN WANNEER.’
Op de stenen band zijn in chronische volgorde gelet op de sterfdatum de namen van 136 gesneuvelde militairen uit de provincie Groningen aangebracht. ‘De namen staan als een voetnoot in de omgeving.’ Van zeven gesneuvelde militairen staan de namen niet vermeld, omdat de nabestaanden hiervoor geen toestemming hebben gegeven.
Vlak voor aanvang van de namen op de zijkant staat op de bovenkant van deze band:
‘NEDERLANDS INDIË 1945-‘
Na de laatste naam op de zijkant van de band staat op de bovenkant:
‘- 1962 NIEUW GUINEA’
Symboliek
Het monument wijkt af van de traditionele gedenktekens. Het comité tot oprichting van het monument’ heeft de kunstenaars twee criteria meegegeven die in het monument moesten voorkomen: sawa’s en water.
Ontwerper Peter de Kan omschrijft het monument als volgt: ‘Ons ontwerp is een monument waarmee je zelf bepaalt welke betekenis je aan de plek geeft. […] De namenband is niet alfabetisch omdat die jongens ook niet op alfabet zijn gestorven. Maar chronologisch, van 1945 tot 1959. Een tijdspad, waarbij je loopt van Nederlands-Indië naar Indonesië.’ Ontwerpster Anne Hilderink: ‘Door gebruik te maken van de vijver, waar je als bezoeker overheen kijkt, hoefden we geen water toe te voegen. De plek is op zich verstild genoeg. Wel wordt het grasveld iets omhoog gebracht, waardoor dat glooiend verloopt in de bank. Een soort plooi in het land dus, uitkijkend over het water. Dat water is in onze ogen symbolisch voor het water dat deze plek scheidt van de plek waar de militairen aan de andere kant van de wereld begraven liggen.’ De hoogteverschillen van het monument symboliseren de niveaus van de sawa’s, de terrasvormige rijstvelden.
De geschiedenis
Het ‘Indië-monument’ in Groningen is opgericht ter nagedachtenis aan 143 militairen uit de provincie Groningen die tijdens de koloniale oorlog in Indonesië in het voormalige Nederlands-Indië zijn omgekomen.
Het monument is onthuld op 11 juni 2002.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst in het grasveld bij de vijver van de begraafplaats Selwerderhof, gelegen aan de Iepenlaan te Groningen.
Bronnen
- Tijdschrift De Kareoler van februari 2002;
- Algemene Vereniging Oud-Personeel van de Koninklijke Marine;
- Een Indië-monument in Groningen van Anne Hilderink en Peter de Kan (februari 2002);
- Stichting Herdenking 4 Mei Groningen.
