Het monument
Vorm en materiaal
Op het Herdenkingshof in Putten staat een Euville kalkstenen beeld van een staande vrouwenfiguur in klederdracht. De weduwe heeft een zakdoek in haar hand en kijkt in de richting van de Oude Kerk, vanwaar de Puttense mannen werden weggevoerd. Het beeld is 1 meter 83 hoog.
Tekst
De tekst op het voetstuk luidt:
‘2 OCTOBER 1944
GEWIJD AAN DE
NAGEDACHTENIS
VAN DE ZESHONDERD
DIE NIET TERUGKEERDEN’.
Hieronder staat een passage uit Openbaringen 21 vers 4:
‘EN GOD ZAL ALLE TRANEN
VAN HUNNE OOGEN AFWISSCHEN’.
De geschiedenis
Het Herdenkingshof te Putten is opgericht ter nagedachtenis aan de razzia van 2 oktober 1944, waarbij 659 Puttense mannen vanuit de Oude Kerk werden weggevoerd naar concentratiekampen. Van hen hebben 552 mannen de Tweede Wereldoorlog niet overleefd.
Op 17 september 1944 werden in Gelderland tienduizenden geallieerde parachutisten gedropt. Met dit grootscheeps bevrijdingsoffensief wilden de geallieerden vanuit België een doorstoot naar Duitsland forceren. Er werd een beroep gedaan op het verzet om de para’s optimaal te steunen. Vanuit Londen kreeg de RVV tevens het verzoek om auto’s met Duitse officieren te overvallen om zo documenten te bemachtigen. Dit verzoek werd door de landelijke sabotage-commandant van de RVV, de heer Thijssen, (die vanuit de omgeving van Barneveld opereerde) serieus genomen.
In de nacht van 30 september 1944 pleegde een groep verzetsmensen bij Putten een overval op een auto van de Duitse Wehrmacht. Deze verzetsactie verliep echter niet volgens plan. Zowel een Duitse officier als een verzetsman kwam bij dit vuurgevecht om het leven. Een gewonde officier werd gevangengenomen en een ander vluchtte naar een nabijgelegen boerderij. Eén korporaal wist te ontsnappen en waarschuwde de Duitse commandant Fullriede.
De gevolgen voor Putten waren verschrikkelijk. In reactie op deze verzetsdaad werd het dorp op last van generaal Friedrich Christiansen omsingeld. Hij had het bevel gegeven de daders van de aanslag op te sporen en dood te schieten. Bovendien werden alle Puttense mannen tussen 18 en 50 jaar van de vrouwen en kinderen gescheiden en opgesloten in een school en een eierhal. De volgende dag (2 oktober 1944) werden zij afgevoerd naar kamp Amersfoort. De vrouwen en kinderen werden geëvacueerd en het dorp werd platgebrand, met uitzondering van ‘Deutschfreundiche Einwohner’. Van de 659 gearresteerde Puttense mannen zijn 552 om het leven gekomen. Ruim 200 van hen kwamen om in het concentratiekamp Neuengamme.
Onthulling
Het monument is onthuld op 1 oktober 1949 door Hare Majesteit Koningin Juliana. In 1992 is in de buurt van de Herdenkingshof een gedachtenisruimte geopend, waar het verhaal van de razzia in woord en beeld wordt weergegeven.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De Herdenkingshof heeft twee ingangen: aan de Dorpsstraat en aan de Van Haersma de Withstraat te Putten.
Bronnen
- Gemeente Putten;
- Contactblad van de Stichting 1940-1945 van oktober 2002;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.
Voor meer informatie
www.oktober44.nl
